Vị thầy im lặng lắng nghe rồi nhìn anh nói, “Nếu con nghĩ rằng tu tập có nghĩa là mình phải cố sức tìm kiếm để đạt được được một điều gì đó, thì việc ấy rất sai lầm”.

“Thưa thầy, con không hiểu ý thầy…”. Người thiền sinh lộ vẻ bối rối.

Vị thầy đứng dậy bảo anh theo ông bước ra ngoài vườn. Cả hai đứng yên ngước nhìn lên cao, dưới một bầu trời đêm lấp lánh ngàn vì sao vụn vỡ.

“Con có thấy những vì sao ấy không?”, vị thầy hỏi.

“Dạ thưa có!”

“Con có thấy hết tất cả những vì sao ấy không?”

“Dạ thưa, con thấy hết tất cả những vì sao nào mà mắt con có thể nhìn thấy được…” Anh ta dè dặt trả lời.

“À, mà ta không biết con có nhìn thấy vì sao này không?” Vị thầy đưa tay chỉ lên bầu trời đêm.

Người thiền sinh trẻ nhìn theo hướng vị thầy chỉ và thấy có một ngôi sao sáng lấp lánh. Anh đáp, “Dạ thưa con thấy.”

“Và con có thấy vì sao nằm ngay sát ở cạnh bên nó không?”

Người thiền sinh cố nhìn một hồi, rồi đáp rằng không có một ngôi sao nào khác ở cạnh bên hết. “Có chứ! Mà con đừng nên cố gắng gì hết, cứ nhìn lại đi rồi sẽ thấy.” Vị thầy nói.

Người thiền sinh nghe lời và buông bỏ hết những cố gắng của mình, đứng yên nhìn lại một hồi. Và anh chợt khám phá ra là có một vị sao thật mờ ở ngay cạnh bên ngôi sao sáng kia. Và vì ngôi sao ấy rất yếu, nên nếu nhìn thẳng vào nó ta sẽ không thể nào thấy được. Mắt ta chỉ có thể thấy được vì sao ấy khi mình không cố gắng tập trung thẳng vào nó, mà hướng nhìn xích qua phía bên một chút.

“Dạ thưa thầy, con đã thấy vì sao mờ cạnh bên đó rồi!”

“Con biết không, sự tu học của con cũng giống như những vì sao trên bầu trời vậy. Càng cố sức tìm kiếm, ta lại càng vô tình làm ngăn trở đi cái thấy của mình. Nhờ không dụng công vô ích mà cái thấy của con được trọn vẹn hơn. Con có hiểu không?”

Người thiền sinh trẻ cảm thấy như tâm mình bừng vỡ trước lời giải thích của vị thầy. Nhưng làm sao thầy mình lại biết được là ngay cạnh bên vì sao sáng ấy lại có một ngôi sao khác mờ hơn ở kề bên?

“Con biết không, trên bầu trời này có hằng hà sa số những vì tinh tú,” vị thầy đáp, “mà thật ra ta không biết chắc là hai người có thể cùng nhìn thấy chung một vì sao không nữa! Những vì sao có mặt, chúng nhiều hơn là những gì ta có thể nhìn thấy được gấp triệu lần. Vì vậy, ta biết chắc rằng mỗi ngôi sao đều có một vì sao khác cạnh bên, dù rất mờ ảo, và mình chỉ có thể thấy được nếu ta biết chuyển hướng nhìn sang bên một chút. Và đó cũng là một sự thật về cuộc sống, chúng ta thường chỉ nhìn thấy những gì mình muốn tìm kiếm, mà lại đánh mất đi những cái khác.”