Thiền sư Hakuin được mọi người tán tụng là một bậc đạo hạnh. Cạnh thiền thất có một cô gái xinh đẹp mà bố mẹ là chủ một cửa hàng thực phẩm. Bỗng dưng một hôm bố mẹ cô khám phá ra rằng cô đang mang bầu. Cô không chịu khai ai là tác giả của cái bào thai, nhưng sau bao lân cật vấn cô bảo là Hakuin.
Cha mẹ cô điên tiết lên đến đối chất với Hakuin. Ngài chỉ nói "Thật vậy sao?".
Ngay khi đứa bé vừa chào đời, nó được giao cho Hakuin, lúc bấy giờ danh dự của ngài đã bị tổn thương nghiêm trọng, nhưng ngài vẫn thản nhiên. Ngài tận tình chăm sóc đứa bé và thường đi sang hàng xóm để xin sữa và các thức cần thiết khác để nuôi trẻ sơ sinh.
Một năm sau, cô gái xinh đẹp kia không chịu đựng được lương tâm cắn rứt, bèn thú nhận với bố mẹ rằng người cha thật sự của đứa bé là anh hàng cá trẻ tuổi. Bố mẹ cô gái vội vả đến tạ lỗi với thiền sư, mong ngài thứ tội và xin nhận lại đứa bé.
Hakuin chấp thuận và khi trao đứa bé lại ngài chỉ nói: "Thật vậy sao?".
Lời bình: " thật vậy sao" không còn thật hay giả nữa, không để ý mình bị vu oan nữa mà cứ bình lặng tâm mà hành xử mà sống giữa cuộc đời trần lao. Mặc cho giả hay thật, đen hay trắng thì vẫn một cái tâm trong sáng, bình dị thì phiền não có là gì. Oan ức ngang trái, lời vu giá họa, bị hãm hại chèn ép... cũng không oán không hờn. Vì cuộc đời vốn dĩ không như là mơ nên thực tế là tốt nhất, mà thực tếlà hiện tại trước mắt. Sống mỉm cười cho dù cuộc đời còn mây đen che mờ vì sẽ có lúc ánh nắng cũng có ngày hé dạng. Trong này, không phân biệt ta người, năng sở, ngã chấp nên tâm không loạn không động, tâm luôn được an nhiên tự tại.
Hãy bình tâm người ơi giữa sống gió cuộc đời
Hạnh phúc đến với ai có tấm lòng từ nhân.
Thiền sư Hakuin [Bạch Ẩn Huệ Hạc: Hakuin Ekaku (J) 1685-1768, Lâm Tế tông Nhật - BBT:]
