Bài toán bồi bổ cơ thể con người vốn đã được tự nhiên “giải” từ xa xưa và được đông y đúc kết. Trong đấy, sâm- các loại- là ưu tiên trong các lựa chọn. Tùy đặc điểm thổ nhưỡng, khí hậu, nguồn gene, các loại sâm cung cấp dươch chất có giá trị khác biệt với cơ thể hấp thụ, trong đấy sâm Cao Ly (tức sâm Hàn Quốc, Triêu Tiên) nổi tiếng bậc nhất tương ứng giá trên thị trường. Với thành phần căn bản bồi bổ sinh lực người già, người bệnh, sau bệnh, sâm có vài trò khó thay thế bất chấp y học đã biến chuyển rất nhiều.

Ở Việt Nam, do điều kiện thuận lợi của vùng Tây Nguyên, sâm đã được cảnh tác tốt, xứ mình có nguồn sâm tại chỗ.

Ngoài sâm, đinh lăng cho các chất bổ dưỡng và dễ trồng, còn được gọi “sam việt Nam”, nguồn “sam” này dễ tiếp cận hơn, bà con có thể tự trồng, nhưng rõ ràng sự tương tự không nên hiểu là như nhau, sâm vẫn là...sâm.

Có một loài thực vật bồi bổ cơ thể bởi cứ nho nhỏ, mọc hoang dại khắp nơi, ra hoa tím tím trên nền lá xanh, thân thấp, ở miền Tây bà con nôm nần gọi “sam đất”. Loài này thích hợp dùng bồi bổ cơ thể, dễ tìm, cho người nghèo. Phương pháp sử dụng: nhổ, cẩn trọng nhẹ tay, dùng công cụ bứng để không đứt rể- củ. Rửa sạch, nấu nước trong ấm nhôm hay siêu đất, dùng như nước giải khát, cho người già, người bệnh hay sau bệnh, lành tính, dễ dùng.

Sâm đất ở miền Tây mọc khắp nơi, ngày gờ đá cứng vẫn len rể ra hoa, hình thành củ.

Tiếc rằng phương thuốc này không phổ biến lắm, ở các phòng thuốc của tịnh độ cư sĩ vốn có danh mục đông năm dược phong phú, tìm không thấy vị “sam đất”, hay có một tên khác cho loài thực vật hữu ích này trong đông dược?

Sâm đất, thuốc bổ của dân quê...

Nguyễn Thành Công