Ngôi Già lam Cổ tự Tabo là một Trung tâm Phật học cổ xưa cách đây hàng nghìn năm, còn được gọi là “Ajanta của Hy Mã lạp Sơn”, tọa lạc ở khu vực khô cằn lúc hè về và đông chí lạnh ở độ cao 3.050 mét và 375 km từ Shimla, nơi thung lũng sa mạc Spiti Valley ở bang Himachal Pradesh, miền Tây Bắc Ấn Độ.

Khác hẳn với những ngôi Tự viện quanh vùng, thường được xây dựng trên ngọn đồi cao, ngôi Cổ tự Tabo lại nằm dưới cùng của thung lũng. Trước đây khu vực này là một phần của Tây Tạng.

Ngôi Già lam Cổ tự Tabo được kiến tạo vào cuối thế kỷ thứ X, năm 996, là một khu phức hợp bao gồm 9 ngôi Bảo Tháp, 23 Tháp, một văn phòng chư Tăng và một phần mở rộng bao gồm các gian nhà và phòng dành cho chư Ni. Khu vực được bao bọc bởi những bức tường âm đất với diện tích 6.300 mét vuông. Quanh khu phức hợp là những kiến trúc phong cách Tự viện bán kiên cố. Những vách đá dựng đứng bao quanh là hàng loạt các hang động làm Tăng phòng cho chư Tăng.

Một số hang động khắc vào vách đá và là nơi tham thiền nhập định của chư Tăng. Một số lượng lớn các bức bích họa, hiển thị trên các bức tường mô tả những câu chuyện từ các cơ sở Tự viện Phật giáo. Có rất nhiều bộ sưu tập vô giá của Tangka (tranh cuộn), bản thảo, bức tượng được bảo quản rất tốt. Những bức bích họa rộng lớn, thật hoành tráng, sống động. Bên cạnh có vài hang động với các bức họa đã mờ nhạt trên mặt đá.

Ông Virbhadra Singh, Bộ trưởng Bộ Himachal Pradesh cho biết: “Tôi đã đệ trình lên ngài Manmohan Singh, cựu Thủ tướng Ấn Độ, đề xuất việc giúp duy trì và mở rộng Trung tâm nghiên cứu Phật học. Khoảng 30 mẫu đất tại Mohal Dhaang Chummi đã quy hoạch cho Trung tâm.

Vùng đất chuyển giao cho Bộ Công đoàn Văn hóa để xây dựng Trung tâm Phật học. Toàn bộ chi phí sẽ được Chính phủ Ấn Độ tài trợ, ước tính dự án với tổng kinh phí Rs.45 triệu rupee”.

Bộ trưởng Bộ Himachal Pradesh nói với IANS, Trung tâm Phật học này không chỉ thu hút các học giả Ấn Độ, mà còn thu hút học giả khắp nơi trên thế giới.

Theo điều tra của các nhà khảo cổ học Ấn Độ, Ngôi Già lam Cổ tự Tabo là một trong những khu phức hợp Tự viện lớn nhất ở Ấn Độ, với một số hang động và cấu trúc đương đại. Nó thu hút hàng nghìn học giả và các nhà nghiên cứu từ khắp nơi trên thế giới. Đây là một trong những nơi thu hút du khách hành hương du lịch ở Ấn Độ sau Bồ Đề Đạo tràng, Lâm Tỳ Ni viên. . .

Vì nhu cầu giáo dục cho thanh thiếu niên học sinh nghèo trong vùng, chư tôn đức Tăng già ngôi Già lam Cổ tự Tabo đã xây dựng Trường Serkong vào ngày 29 tháng 05 năm 1999. Ngôi trường miền núi thu nhận được 274 trẻ em ở độ từ 05 đến 14 tuổi. Trường bố trí cho các lớp một đến lớp 8, các môn học gồm các ngôn ngữ khác nhau: Tiếng Anh, tiếng Hin-ddi và Bhoti (Tây Tạng) . . .

Thích Vân Phong