Chùa Thái Lạc tọa lạc tại thôn Thái Lạc, xã Lạc Hồng, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên, phía Bắc quốc lộ 5, cách thị trấn Bần Yên Nhân chừng 7km. Chùa xây bằng gạch hoa đời Trần và bên trong có những tác phẩm chạm trổ rất đẹp. Ngoài thờ Phật, chùa còn thờ thần Pháp Vân (Nữ thần Mây) nên còn có tên gọi là Pháp Vân tự, hay chùa Pháp Vân.

Kiến trúc chùa hiện nay gồm tiền đường năm gian, ba gian thượng điện, hai dãy hành lang mỗi bên chín gian, và nhà tổ bẩy gian. 

Chùa Thái Lạc còn giữ được bộ vì gỗ ở gian giữa tòa thượng điện, kiến trúc từ thời Trần, còn khá nguyên vẹn. Loại hình này ở nước ta rất hiếm, ngoài chùa Thái Lạc chỉ còn thấy ở chùa Dâu, chùa Bối Khê. Bộ vì kiến trúc kiểu giá chiêng, dựa trên kết cấu bốn hàng chân cột. Trên bộ vì được kết hợp hài hòa giữa kiến trúc và trang trí. Trên các cốn, các đố của bộ vì và trên các cột, đấu có nhiều mảng chạm khắc lớn. Nếu nguyên vẹn, có khoảng 20 bức chạm nổi các đề tài khác nhau, hiện nay chùa “lưu giữ” 16 bức. Trên ván bưng chạm tiên nữ đầu người mình chim. Trên thân cột trụ chạm hình các ông phỗng giơ tay đỡ bệ sen phía trên. Còn trên ván nong trang trí đề tài các tiên nữ: Nơi tiên nữ đang cưỡi phượng, người thổi tiêu, người kéo nhị; Nơi khác, tiên nữ đang thổi sáo, đánh đàn; Có cả cảnh tiên nữ đầu người mình chim đang giơ tay dâng hoa. Độc đáo hơn còn có cảnh chạm dàn nhạc ba người đang sử dụng những nhạc cụ dân tộc. 

Chùa Thái Lạc còn giữ được tượng Pháp Vân, ba bệ thờ và ba tấm bia đá ghi quá trình trùng tu tôn tạo chùa. Tất cả đều có niên đại thế kỷ 16, 17. 

Năm 1964, chùa Thái Lạc được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật đặc biệt quan trọng.

-------------

(Trích từ VÀO CHÙA LỄ PHẬT: NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT của Đặng Xuân Xuyến ; Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin 2006)