Thành Xá Vệ nước Ấn xưa

Có ông trưởng giả rất ư là giàu

Tính tình hào hiệp từ lâu

Sẵn lòng bố thí trước sau mọi nhà

Tên ông là Tu Đạt Đa

Người đời quý mến ông ta vô cùng

Cấp Cô Độc họ gọi ông

Danh xưng quý mến tỏ lòng ngợi khen.

Bảy con trai sống kề bên

Đều thành gia thất, lành hiền, bình an

Trừ người con út độc thân

Ông nhờ mai mối xa gần giúp cho

Họ bèn giới thiệu một cô

Đẹp xinh nhan sắc, tuổi vừa cập kê

Là con gái ông Hộ Di

Hai bên hợp ý, đôi bề đẹp duyên

Nên ông trưởng giả đi liền

Thăm bên nhà gái kết thêm thắm tình,

Sau khi nhà gái tiếp mình

Họ bèn chuẩn bị linh đình đón ai

Tò mò ông hỏi đôi lời

Mới hay họ đợi thỉnh mời thầy tu

"Cúng dường Phật, đấng đạo sư

Cùng chư Tăng", vốn từ xưa nếp nhà.

Thế rồi ông hỏi thêm ra

Khi nghe giảng giải, rất là ngạc nhiên

Trong lòng phát khởi niềm tin

Cầu sao gặp Phật thỏa niềm ước mong.

Hôm sau vừa rạng ánh hồng

Ông bèn dậy sớm tìm đường tới thăm

Ghé vào tịnh xá Trúc Lâm

Ông ra mắt Phật, thành tâm, cúi đầu

Ngồi nghe Phật giảng pháp mầu

Như vầng dương phá đêm thâu mịt mùng

Lòng ông quá đỗi vui mừng

Bèn quỳ thỉnh Phật qua vùng của ông

Nơi thành Xá Vệ thân thương

"Đánh chuông cảnh tỉnh những phường u mê

Nhận ra chánh đạo quay về

Bỏ tà theo chánh còn gì phước thêm!"

Phật ưng thuận nhưng dạy liền:

"Xuất gia rồi phải ở riêng một vùng

Đó là theo phép tắc chung

Nếu không riêng biệt, vô cùng khó khăn,

Ta cần tịnh xá khang trang

Làm nơi cư trú cho hàng chư Tăng."

Ông trưởng giả vội thưa rằng:

"Xây ngôi tịnh xá dễ dàng lắm thay

Riêng con xin phát tâm ngay

Sẽ hoàn thành sớm một ngày gần đây!"

Phật cười: "Thật quả lành thay

Nếu mà được vậy thời hay vô cùng!"

*

Sau khi lo chuyện con xong

Vội vàng trưởng giả khởi công ngay liền

Tìm nơi cất tịnh xá lên

Ngài Xá Lợi Phất kề bên giúp giùm

Chọn khu vườn rất um tùm

Đất bằng, cây cối xanh um mượt mà

Của ông thái tử Kỳ Đà

Chỗ này xây cất thật là tiện thay.

Nào ngờ thái tử nói ngay

Vì không muốn bán vườn này của ông

Muốn làm trưởng giả nản lòng

Đùa rằng: "Mua bán cũng không khó gì

Hãy mang vàng tới đây đi

Phủ đầy mặt đất tôi thì bán cho!"

Tưởng rằng trưởng giả khó lo

Nào ngờ ông lại vội cho người về

Chở vàng đến phủ đất kia

Quyết mua cho được có chi ngại ngùng.

Lót vàng mua đất đã xong

Chỉ còn các gốc cây trong vườn này

Phân vân biết tính sao đây

Thời ông thái tử lòng đầy ngạc nhiên

Thấy người mua coi bạc tiền

Khác chi đất cục phủ trên mảnh vườn

Thật kỳ lạ! Thật bất thường!

Cho nên thái tử vội vàng hỏi thăm

Hỏi về Phật và chư Tăng

Sau khi nghe giảng rõ ràng phân minh

Giờ đây thái tử hiểu rành

Bèn đem cây cối nhiệt tình cúng luôn

Cúng dường Phật rất thành tâm

Thế là xong chuyện bán buôn vườn này.

Ông già trưởng giả mừng thay

Khởi công xây cất ngay ngày hôm sau

Nào ngờ trở ngại tới mau

Do phường ngoại đạo vào tâu triều đình

Cùng nhau phản đối công trình

Muốn đâu tịnh xá tiến hành cất xây,

Đòi tranh tài ngay tại đây

Để xem Phật Giáo có hay hơn người.

Vừa lo lắng, vừa bồi hồi

Sợ rằng ngoại đạo người thời rất đông

Lại thêm pháp thuật cao cường

Ngài Xá Lợi Phất khó đường đua tranh

Vì ngài đơn độc một mình,

Nào ngờ khi rõ sự tình kể trên

Ngài bèn nói với ông liền:

"Ông đừng lo lắng muộn phiền cho tôi

Một tia ánh sáng mặt trời

Đủ xua bóng tối khắp nơi mịt mùng!"

Thế rồi vua với hoàng cung

Cùng bao dân chúng tập trung một ngày

Xem tranh tài tại nơi này

Riêng ông trưởng giả tràn đầy lo âu.

Nhớ lời Phật dạy từ lâu

Trong khi truyền bá đạo mầu Thế Tôn

Chớ nên xử dụng thần thông

Sợ làm kinh dị tới lòng người xem

Ngài Xá Lợi Phất nào quên

Hôm nay đặc biệt cho nên phải dùng

Phép mầu, biến hóa thần thông

Thắng phường ngoại đạo khi cùng đua tranh.

Thế rồi khởi sự công trình

Cất xây tịnh xá, hoàn thành cho mau

Dù cho cực nhọc trước sau

Dù cho vất vả cũng đâu ngại ngần

Suốt ba bốn tháng nhọc nhằn

Dựng xong tịnh xá muôn phần khang trang

Tiện nghi, thanh tịnh, thênh thang

Đón chờ đức Phật ghé sang vùng này.

Ông trưởng giả vào triều ngay

Đầu đuôi công tác trình bày lớp lang

Xin vua cử phái một đoàn

Lên đường thỉnh Phật về ban pháp mầu

Vua nghe, chấp thuận lời tâu

Cử đoàn thỉnh Phật cùng nhau đi liền.

*

Một ngày rực rỡ thần tiên

Phật cùng đệ tử qua miền xa xôi

Đi từng chặng, nghỉ từng nơi

Qua thành Xá Vệ giúp người khai tâm

Nhà vua và các quần thần

Đón chờ cùng với toàn dân vùng này.

Phật về tịnh xá mới xây

Rồi ngài lưu lại nơi đây giúp người

Đạo mầu giảng dạy nơi nơi

Chúng sinh giác ngộ thoát đời lầm than,

Và nơi truyền bá đạo vàng

Có tên tịnh xá Kỳ Hoàn từ đây,

Cấp Cô Độc, người dựng xây

Tâm thành trưởng giả muốn gây duyên lành.

 

Tâm Minh Ngô Tằng Giao

(Thi hóa phỏng theo Truyện Cổ Phật Giáo)

_____________________________________________________

Hình ảnh thêm về TỊNH XÁ KỲ HOÀN