Cỏ cây, sinh vật thời xưa

Đều cùng biết nói, lại vừa biết nghe

Riêng loài người giỏi mọi bề

Được tôn chúa tể chính vì trí khôn,

Nhưng trong rừng thẳm núi non

Giữa bầy thú dữ cọp luôn đứng đầu

"Chúa sơn lâm" tiếng từ lâu

Giang sơn hùng vĩ ai đâu tranh giành.

Một hôm cọp dạo loanh quanh

Săn mồi kiếm sống thình lình sa chân

Chui đầu vào bẫy thợ săn

Cuồng điên gào thét, hung hăng vẫy vùng

Dễ gì thoát cảnh khốn cùng

Nên nằm yên lặng, hãi hùng, hoang mang.

Hồi lâu thấy bóng áo vàng

Một sư xuất hiện dưới hàng cây xa

Cọp bèn lên tiếng kêu la

Mong sư cứu cọp thoát ra bẫy này

Từ bi, hỷ xả lâu nay

Người tu chắc sẽ ra tay giúp liền.

Quả nhiên sư động tâm hiền

Bẫy kia mở nắp. Cọp bèn thoát ra.

*

Ngay khi khổ nạn vượt qua

Cọp gầm, cọp thét vang xa núi rừng,

Mắt hằn lửa hận bừng bừng

Nhìn sư hăm dọa vô cùng hung hăng:

"Loài người độc ác ai bằng

Hại ta mọi cách nên giăng bẫy này

Giết ngươi để trả thù ngay

Khó mà thoát móng vuốt đây! Đừng hòng!"

Sư bình thản, giọng ung dung:

"Thế gian cõi tạm ta không tiếc gì

Con người sống ở thác về

Có sinh có tử lạ chi cuộc đời

Chết là giải thoát kiếp người

Nhưng ta muốn nói một lời thiết thân:

Ngài là chúa tể sơn lâm

Nhận ân, trả oán vô ngần ô danh

Rồi đây khắp chốn rừng xanh

Còn ai kính trọng kẻ giành ngôi cao!"

Cọp nghe hợp lý phần nào

Xuôi tai bèn nói: "Ta đâu ngại gì

Chúng ta giờ hãy cùng đi

Hỏi ba nhân chứng tức thì rõ ngay

Rằng loài người ác lắm thay

Nếu mà đúng vậy xác này của ngươi

Thời ta ăn sống nuốt tươi

Ngươi nghe cho rõ kẻo rồi lại than!"

Sư bèn đáp lại nhẹ nhàng:

"Ta bằng lòng vậy, phàn nàn chi đâu!"

*

Đi giữa đường gặp chú trâu

Cọp lên tiếng hỏi. Ngẩng đầu trâu than:

"Loài người độc ác bạo tàn

Bắt tôi làm lụng vô vàn khổ đau

Lại còn roi quất trước sau

Suốt ngày đói bụng ai nào thương cho

Vứt ra một nắm rơm khô

Đến khi kiệt sức bỏ lò sát sinh

Nơi đây chịu đủ cực hình

Lóc da, xẻ thịt, quả tình ác thay!"

*

Sư đi. Cọp vội theo ngay

Gặp thêm nhân chứng là cây bên đường,

Cây me ủ rũ, tang thương,

Cọp lên tiếng hỏi: "Người thường qua đây

Hiền hay dữ bạn cho hay?"

Cây me thoáng nghĩ đáp ngay chẳng nề:

"Loài người thiện, ác đôi bề

Khi tôi còn bé, người quê vùng này

Bón phân, tưới nước hàng ngày

Giúp tôi tươi tốt, giờ đây trưởng thành,

Nào ngờ trái hãy còn xanh

Người ta đã vội trèo nhanh lên rồi

Tranh nhau hái trái, dập vùi

Khiến tôi gốc, ngọn tơi bời bấy lâu

Lá rơi, cành gẫy, thân đau

Loài người thiện ít, ác đâu quá nhiều!"

*

Sư đi, cọp lại kề theo

Gặp thêm chú khỉ đang trèo trên cây,

Cọp bèn hỏi chú khỉ này,

Khỉ ta còn nhỏ, nhíu mày nghĩ suy

Xong rồi hỏi lại cọp kia:

"Tôi đây muốn biết chuyện gì xẩy ra?"

Cọp bèn vội vã kể qua

Đầu đuôi câu chuyện. Khỉ ta nghe rồi

Đăm chiêu, nhăn nhó liên hồi

Sau cùng lên tiếng: "Chuyện thời khó tin

Ngài là chúa tể khắp miền

To con, dũng mãnh, uy quyền từ xưa

Bẫy nào mà lọt cho vừa

Thấy tôi khờ dại nói đùa chớ nên

Mắt không thấy, tôi chẳng tin!"

Cọp nghe bực bội gầm lên: "Được rồi!

Lưng ta mi hãy leo ngồi

Ta đưa đi đến tận nơi, rõ liền!"

Khỉ con đồng ý leo lên

Theo sư và cọp tới miền thợ săn.

Tới nơi cọp chỉ bẫy giăng,

Tỏ ra không hiểu, khỉ nhăn nhó hoài

Khỉ ta đóng kịch thật tài:

"Bẫy thời kín mít sao ngài vào trong?"

Cọp càng tức tối trong lòng

Muốn cho khỉ hiểu cũng không khó gì

Nhờ sư mở nắp bẫy kia

Trổ tài biểu diễn cọp thì nhảy luôn

Chui vào. Bẫy sập kinh hồn.

Khỉ quay qua hỏi sư ông tức thời:

"Vậy sư lúc đó đâu rồi?"

Cọp từ trong cũi cướp lời nói ra:

"Sư này xuất hiện nẻo xa

Bất ngờ đi lại phía ta đang ngồi!"

Nghe xong khỉ nói: "Rõ rồi!

Bây giờ tôi hiểu đầu đuôi sự tình,

Sư ông lo việc tu hành

Đường ông xin cứ đi nhanh về chùa

Thời giờ đâu có dư thừa

Mà mua phiền não, dây dưa chuyện người!"

Hướng vào trong bẫy cọp ngồi

Khỉ nhe răng giỡn: "Phận tôi yếu hèn

Chúa sơn lâm là bề trên

Tôi đâu giúp được, chớ nên mong nhờ

Chúc ngài lại gặp bất ngờ

Gặp người đến cứu, xin chờ dịp may

Giờ tôi tạm biệt ngài đây!"

Nói xong khỉ tót lên cây chuồn liền.

Bóng sư khuất nẻo rừng bên,

Mắc lừa, cọp giận cuồng điên thét gầm

Đêm về rừng núi âm thầm ...

*

Tâm Minh Ngô Tằng Giao

( Thi hóa Truyện Cổ Phật Giáo

phỏng theo bản văn xuôi của HUỲNH VĂN BỘ )

______________________________________________