Trong luật giao thông mọi nước, tín hiệu đèn đỏ đều thống nhất ý nghĩa buộc phương tiện dừng để điều tiết lưu lượng xe cộ. Tuy nhiên có ngoại lệ áp dụng cho xe công vụ khẩn cấp như cứu hoả, quân đội, cảnh sát đang thi hành nhiệm vụ. Ngoại lệ ấy cần thiết để tín hiệu đèn đỏ không cản trở tác nghiệp khẩn cấp.

Trong phật giáo, một trong ngũ giới là cấm rượu. Tác nhân kích thích thần kinh của rượu làm sai lệch nhân cách, khiến con người mất tự chủ, giới cấm hoàn toàn dễ hiểu, vì uống rượu làm rối nhiễu thân khẩu ý, cấm rượu bảo vệ tu sĩ, phật tử. Nội dung này được hiểu mở rộng: đồng thời cấm các thuốc kích thích, chất gây nghiện...dẫn con người đến chỗ không sáng suốt, lệ thuộc, nghiện. Trong bối cảnh ngày nay, giới cấm này với nội dung mở rộng thực cần thiết, tích cực.

Tuy nhiên, có ngoại lệ: khi tu sĩ phật tử bệnh, thầy thuốc xét thấy cần sử dụng rượu làm thuốc hay pha chế thuốc điều trị, dùng rượu trong trường hợp này không bị cho là phạm giới, được phép. Điều này cho thấy giới luật nhà Phật có tính khoa học, không hề khô cứng máy móc, vận dụng linh hoạt.

Theo cách hiểu mở rộng, khi tu sĩ phật tử lâm bệnh, bác sĩ chỉ định các dẫn xuất chất cấm có nguồn gốc ma túy như mooc -fin để giảm đau, hay dẫn chất khác cũng thuộc gốc heroine, cũng không cho là tu sĩ phật tử (đang là bệnh nhân) phạm giới, tương tự như với rượu. Giới luật không hề cố chấp bó tay bó chân việc điều trị bệnh nhân là người tu hay phật tử.

Nhìn rộng ra, giáo lý, giới luật phật giáo gần gũi đời sống, không hề thoát ly đời sống, gần gũi lại hữu lý, khoa học.

Có qui tắc, cũng có ngoại lệ...

Nguyễn Thành Công