Trưởng lão Geshe Sopa Lhundub, một trong những tu sĩ và học giả Phật giáo Tây Tạng nổi bật và được tôn kính nhất tại Mỹ đồng thời là người sáng lập Trung tâm Phật giáo Lộc Uyển gần Madison, đã viên tịch hôm thứ Năm (28-8), thọ 92 tuổi.

Sức khỏe của ngài đã yếu trong nhiều năm nay và đã viên tịch trong phòng riêng của mình, Rodney Stevenson Madison, thư ký của Trung tâm, cho biết.

Ngài Sopa (ảnh) là người bạn tuyệt vời với Đức Dalai Lama.

Nhiều thập kỷ trước đó, Lama Sopa đã được lựa chọn, ở độ tuổi thanh niên, là một trong những học giả đích thân kiểm tra Đức Dalai Lama tại kỳ thi cuối cùng để lấy bằng Geshe (tương đương với một tiến sĩ cao cấp).

Trong số rất nhiều thành tựu, Trưởng lão Sopa là người Tây Tạng đầu tiên được bổ nhiệm là một giảng viên thường xuyên tại một trường đại học Mỹ. Đó là vào năm 1985 tại UW-Madison, nơi ngài giảng dạy trong 30 năm.

Ngài được coi là người đào tạo nhiều thế hệ học giả Phật giáo đầu tiên của đất nước này. Vào thời điểm viên tịch, ngài Sopa đã nghỉ hưu từ UW-Madison với tình trạng giảng sư danh dự.

"Ngài chủ yếu chịu trách nhiệm cho việc thiết lập các nghiên cứu học thuật Phật giáo Tây Tạng trong hệ thống các trường đại học", Jim Blumenthal, một giáo sư nghiên cứu Phật giáo tại Đại học bang Oregon, người được đào tạo dưới sự hướng dẫn bởi Sopa tại UW-Madison cho biết. "Trước Geshe Sopa, hầu như không nghe nói đến nghiên cứu Phật giáo Tây Tạng ở phương Tây. Các học viên của ngài vẫn tiếp tục thiết lập chương trình tiến sĩ tại các trường đại học hàng đầu trên toàn quốc".

Ngài Sopa là một sứ giả hòa giải tận tâm, sau khi đi đến nhiều quốc gia thay mặt cho Ủy ban Quốc tế cho Hội đồng Hòa bình, một tổ chức của các nhà lãnh đạo tôn giáo có trụ sở tại Madison nhằm thúc đẩy giải quyết trong hòa bình các khác biệt.

"Ngài là một trong những người thanh tịnh nhất, nhẹ nhàng nhất, nhưng cũng mạnh mẽ nhất trong tiếng nói cho hòa bình", Paul Knitter, một giáo sư danh dự về thần học tại Liên minh Theological Seminary ở New York cho biết.

"Tôi nhớ ngài thường xuyên nói rằng chúng ta không nên bám víu vào sự tức giận của chúng ta và chỉ có lòng từ bi của chúng ta mới có thể đối phó với những người đã làm tổn thương chúng ta", Knitter nói.

Trong một thư điện tử gửi cho các thành viên Lộc Uyển đêm thứ Năm, sự viên tịch của Sopa đã được công bố là ngài đã "nhập thiền định tịnh quang". Thuật ngữ được dành riêng cho các nhà tu hành Phật giáo cao đạo và có nghĩa là ý thức của Sopa sẽ ở lại trong nhục thân của ngài trong 3 ngày hoặc lâu hơn, Stevenson nói.

Lama Sopa sẽ được hỏa táng, Stevenson nói. Kế hoạch cho bất kỳ nghi thức tưởng niệm công cộng nào vẫn chưa được xác định, ông nói.

Trong vài ngày, người đưa tang sẽ được đọc kinh cầu nguyện cho Lama Sopa mỗi tối lúc 7 giờ tại Trung tâm Lộc Uyển, 4548 Schneider Road, gần làng Oregon. Chùa cũng sẽ được mở suốt ngày cho những người muốn cầu nguyện hay thiền định.

"Ngài sống rất khiêm tốn và rất giản dị. Ngài là một người hoàn toàn không tự phụ", Stevenson nói. "Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng ngài sẽ được nhớ đến như một trong những bậc thầy và học giả Phật giáo quan trọng nhất đã đến Hoa Kỳ. Những gì ngài đã thiết lập ở đây sẽ thực sự tiếp tục phát triển và thịnh vượng trong một thời gian dài".

Ngài Sopa được sinh ra ở vùng nông thôn Tây Tạng, đứa con duy nhất của một gia đình nông dân Phật giáo. Trong cuốn tự truyện năm 2012 của mình, "Like a Waking Dream", ngài nói chính ngài đã quyết định bắt đầu theo học tại một tu viện vào lúc 9 tuổi với sự ủng hộ của cha mẹ.

"Tôi đã rất kiên quyết trở thành một tu sĩ, mặc dù tôi vẫn còn là một đứa trẻ", ngài viết. "Tôi đã liên tục nói về điều đó ở nhà và bên ngoài giữa những người khác. Ngay cả khi tôi chơi, tôi vẫn luôn là một tu sĩ".

Năm 1959, ngài đã sang tị nạn tại Ấn Độ.

Năm 1962, Đức Dalai Lama yêu cầu ngài Sopa đến Mỹ để giới thiệu nền văn hóa, tôn giáo và triết học Tây Tạng. Năm 1967, Lạt-ma Sopa lên đường tới Madison, nơi giáo sư UW-Madison Richard Robinson mời ngài tham gia làm giảng viên của chương trình mới được thành lập trong việc nghiên cứu Phật giáo.

"Vào thời điểm đó, đó là một điều xa lạ đối với một trường đại học khi có một người như tôi giảng dạy ở đó", ngài Sopa kể lại trong hồi ký của mình.

Trưởng lão Sopa thành lập Trung tâm Phật giáo Lộc Uyển vào năm 1975, sau khi các sinh viên bắt đầu yêu cầu giảng dạy các vấn đề bên ngoài môi trường học thuật chính thức. Nó đã di chuyển đến cơ sở hiện nay khoảng 10 dặm về phía nam của Madison năm 1981. Nó vẫn là một trung tâm tu học và giảng dạy toàn diện.

Ngài Sopa đã kết lại hồi ký của mình bằng cách nói rằng ngài cảm thấy khó tin vào con đường mà đời ngài đã chọn.

"Tôi rời Tây Tạng trên thực tế không có gì. Tất cả tôi đã có là một cái tách", ngài viết. "Sau đó, tôi đã kết thúc với rất nhiều thứ: mảnh đất này, ngôi nhà này, ngôi chùa này, và hàng trăm sinh viên tận tụy. Trước khi tôi chết, tôi muốn chắc chắn rằng tất cả những điều này sẽ tiếp tục được sử dụng vì lợi ích của người khác".

Văn Công Hưng (Theo Wisconsin State Journal)