Văn nghệ vườn cũng do PT trình diễn, khán thính giả tòan la tín đồ chùa Phật Quang và Tăng sinh nội trú; tôi lẫn khuất đám đông về phòng nằm đọc sách, vì không thích huyên náo, vả lại, cứ mỗi độ Vu Lan về, gợi lại trong tôi niềm ray rức nội tại như dằn vật lẫn nhau !

Lần đầu tiên tôi dự lễ Vu Lan tại chùa Vạn Thọ, Tân Định, các em GĐPT do chị An hướng dẫn, thật cảm động khi từng bàn tay bé bỏng, hồn nhiên, dâng quà lên cho cha mẹ, chúc thọ mẹ cha. Với bài hát Bông Hồng Cài áo, bằng giọng non nờt thiếu điêu luyện đệm theo động tác dâng hoa; từng khay hoa lần lượt đi vòng những người tham dự; đến trước tôi, em thiếu nữ chắp tay nghiêng đầu hỏi:

= Bạch thầy, chọn hoa nào ạ ?

Tôi lưỡng lự phân vân mặc dù cũng đã chuẩn bị cho mình một câu trả lời, buổi lễ thật cảm động nên tôi hơi bối rối, - mình phải chọn hoa nào ư ? Màu nào cũng là hoa hồng cả, thế nhưng cha mẹ còn, không thể nhận màu trắng tang tóc ! Màu hồng ? không, vì đời tôi đã thiếu tình thương từ tấm bé. Khi lọt lòng mẹ, tôi phải sống vớii bà con nội ngoại;   Ở quê ngoại, ruộng đồng xứ Huế cằn cỏi, nghèo nàn thê lương đến độ con trâu cũng lòi xương mông xương sườn, con người má hóp da nhăn, trẻ con làm sao lớn khỏe được khi khoai lang, khoai mì khô là món ăm hàng bữa !Trong số anh em, tuy tôi con trưởng, nhưng không được một tình thương như bao đứa con ruột cần có; sau ngàyđình chiến, tôi được trả lại gia đình.

Ba tôi là giám đốc ngân hàng nông thôn ở một quận lỵ đèo heo hút gió dọc quốc lộ duyên hải song song dãy Trường sơn, gia đình theo nề nếp phong kiến lạc hậu, mẹ tôi ảnh hưởng một phong cách cư xử cay nghiệt, độc tài đối với mọi người trong gia môn, ba tôi tuy nghiêm khắc nhưng nhu nhược trước mãnh hổ của mẹ tôi, hầu như ngoài bổn phận làm ra tiền, ba tôi không có quyền gì trong gia đình, quyết định chỗ ở, xin di chuyển công tác, đến việc nuôi con gà con heo, dời bàn đổi ghế, dọn bàn thờ đều do mẹ tôi chỉ định; bà con nội ngoại rất sợ mẹ tôi, họ thường bảo – tôi và mẹ tôi xung khắc tuổi,tôi chả tin lắm, nhưng mỗi lần về sống chung là đủ  chuyện xåy ra. Phần lớn mọi đổ bể hằn hộc trong gia đình đều trút lên đầu tôi, tôi thường bị văng miễng khi ba mẹ tôi bất hòa, bị đòn lây khi em tôi làm quấy; Cái  đánh đập dành cho tôi cũng là lối hình phạt quân sự. Năm lên bảy tuổi,tôi giữ đứa em gái một hai tuổi bị té, ba tôi sút một cú phạt  "đền", rất may, tôi chỉ văng đi  vài thước mà không bị  va vào  trụ "golf" nào. Mỗi lần ăn đòn, mẹ tôi bắt nằm im, gần đủ 100 roi qui định mà la khóc hoặc nhúc nhích xuyùt xoa là bỏ, đánh lại từ đầu. Trên đầu, vai, lưng tôi vẫn còn vết roi nứt da từ tấm bé, những bó roi mây luôn để sẵn trong nhà như những dụng cụ tra tấn vẫn ám ảnh trong tôi. Bao đêm trái gió trở trời làm đau nhức vết  thương bị những trận đòn chí tử, tôi chỉ biết rên khẻ, hai hàng nước mắt thấm khóe giữa canh khuya trên chiếc chỏng tre ở nhà bếp, thèm được bàn tay ai đó vuốt ve an ủi.Tôi tủi thân nhìn những đứa bé cùng lứa nhà kế bên được cha meï âu yếm. Các buổi học ít khi được liên tục, vì phải giữ em hoặc đi chợ; Đến trường, tôi nhặt từng mãnh giấy trắng học trò hoang phí để đóng thành tập, chép bài, mượn sách của bạn về tốï chép,  vì không có tiền mua; Thức thật khuya để cố gắng học cho kịp bạn hoặc viết lại những bài mà những buổi không được đến trường; Đột xuất đi xuống, bà nhìn thấy thức khuya, thế là củi đòn giáng vào đầu, bà la hét:- mầy phá của, hao dầu đèn của tao.Thỉnh thoảng tôi bị phạt đứng trên bảng đen hoặc quì gối vì không thuộc bài, thầy đâu hiểu vì tôi không có thì giờ để học. Ngay cả cái ăn tôi cũng không đủ no, , tôi chui vào góc cửa ngồi ăn, hết bát cơm mẹ đưa, nhìn ánh mắt mẹ, thế là tôi không dám xin thêm, đành đi rữa bát. Một hôm tôi thèm cái bánh tráng nướng phồng hấp dẫn, còn thêm cục mắm ruốt, món ăn phổ biến cûa người dân Phan Rí, 50 xu một cái chả đáng là bao nhưng không bao giờ tôi có tiền trong túi, đành liều, tôi mua chịu, mấy hôm sau, ngườii bán bánh đòi tiền mẹ tôi, thế là một trận đòn thừa chết thiếu sống, cộng thêm một ngày bỏ đói để bù lại cái bánh tráng và cục mắm ruốt ấy..

Bao nhiêu cái khắc khe đã un đúc tôi trở thành con người cứng rắn, khô khan. Nhiều lần thoát ly gia đình, tôi về lại nội, ngoại ở Hội An và Huế rồi cũng bị bắt về.

Tuổi trẻ không thể sống thiếu tình người trong một không khí cô đặc, nặng nề luôn lo sợ bị đe dọa đánh đập hành hạ; Khi gia đình đổi vào Phan Thiết, tôi đi qua chiếc cầu sắt, nhìn xuống giòng nước xanh chảy ra biển, tôi thèm được gieo mình xuống để  thoát khỏi nổi u ám đau buồn, tôi viết thư tuyệt mệnh để lại gia đình bên cạnh bình sữa tôi vừa khuấy cho em lúc khuya, ra đến cầu sắt lúc 05 giờ  sáng, nhìn giòng nước mang ánh sáng hiu hắt từ  các ánh đèn xa xa bên kia sân ga tàu hỏa, tôi bổng chạnh lòng nhớ lại bầy em, nhớ người cha nghiêm khắc, nhớ người mẹ cay nghiệt, tôi qua lại mấy lượt trên cầu, cuối cùng đi thẳng về nhà ga, chui qua hàng rào để vào toa xe, trốn trong cầu tiêu mãi đến khi xe chuyển bánh, tôi chả biết xe về đâu, miễn là đi khỏi cái gia đình khủng khiếp ấy. Suốt thờii gian tàu vào đến Sài gòn, tôi nhịn đói, nhịn khát, nhưng trong lòng trãii rộng niềm phấn khởi nơi chân trời mới.

Tôi phấn đấu lắm mới học kịp bạn bè khi tuổi quá quy định, nhưng cũng chả được suông sẽ, không hoàn thành bất cứ lớp học nào, vi thế, bằng tiểu học cũng không có được.. Rồi nhân duyên đến, tôi yêu màu áo giải thoát. Thật sung sướng khi mặc vào người, cái áo nhật bình bạc màu, chừa chóp tóc giữa đầu; cuộc sống hoàn toàn mới lạ, thanh thoát, nhẹ nhàn, bây giờ chung quanh tôi những người ăn nói rất hiền dịu, từ tốn, tôi không còn thấy tầm nhìn soi bói, đe dọa – cuộc sống như là bình đẵng; Ngày tháng như  thế lớn dần theo sự trưởng thành lòng nhân huân tập từ đạo giáo.

Tôi trãi qua mấy mươi mùa Vu Lan, chứng kiến nhiều lần hoa nở trên áo, cũng bao lần tôi xao xuyến u buồn nhớ về quá khứ…

Những đám đông,hội hè giải trí đều xa lạ đối với tôi. Do vậy, tôi rút khỏi lễ cài hoa tại Phật Quang năm xưa; bé Thanh, cô gái 18 tuổi, đã mang đến tận phòng cài lên áo tôi cành hoa trắng mà không hề hỏi sự lựa chọn của tôi; Vâng, bé Thanh đã nhường cánh hoa của cô ta, một cánh hoa u buồn mất mẹ,không phải trút nổi u buồn cho tôi, nhưng Thanh muốn chia xẻ niềm vui Vu Lan với tôi. Tôi cảm xúc im lặng, mắt ngó xuống – vẫn là cánh hoa mọi năm – 23 năm trước lễ Vu Lan của GĐPT chùa Vạn Thọ – tôi ấp úng trả lời câu hỏi nghiêm túc của thiếu nữ cài hoa năm xưa:

- Cho xin cả 2 màu trắng đỏ!

Hai cánh hoa cài lên ngực áo Nhật Bình giữa sự kinh ngạc của mọi người – bàn tay người thiếu nữ ngần ngại ngỡ như nghe nhầm tôi nói –rồi 2 đóa hoa vẫn nở trong tôi.

Mọi người cười ầm cả lên như điều kỳ lạ; tôi cúi xuống nhìn màu hoa trắng đỏ – màu trắng trong hay màu tang tóc hồn tôi dành cho gia đình; Màu đỏ thắm tình hiếu tử hay vết thương còn đó của đời mình…

Thanh rút lui từ lúc nào,tôi vẫn tần ngần ngắm nhìn cánh hoa trắng đang ngự trị trong tôi. Trên phòng – buổi lễ vẫn huyên náo, càng vùi sâu hồn cô lữ trong không gian u tịch riêng lẻ.

Vâng, tôi xin chọn tất cả, bởi vì máu thịt này, thân thể này, bàn tay này vẫn do cha mẹ sinh ra !

VU LAN  1972