Chồng chéo, thiếu thống nhất

“Việc chồng chéo, thiếu thống nhất, đồng bộ trong quản lý, điều hành ở Khu du lịch chùa Hương là câu chuyện đã nhiều năm nay. Cùng trong không gian quy hoạch nhưng chùa Hương đang có 7 đơn vị tham gia quản lý gồm: Ban Quản lý (BQL) Khu du lịch chùa Hương Tích, BQL Rừng phòng hộ Hồng Lĩnh, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Bắc Hà Tĩnh, xã Thiên Lộc, xã Thuần Thiện, Ban đại diện Phật giáo (nhà sư trụ trì) và Công ty CP Đầu tư phát triển du lịch Hồng Lĩnh (cáp treo)” - ông Nguyễn Duy Vy - Trưởng BQL Khu du lịch chùa Hương Tích cho hay.

Ông Vy cũng đưa ra một vài dẫn chứng về việc chồng chéo, khó quản lý khi đồng thời có các đơn vị cùng tham gia như: Các đối tượng nhận chăm sóc, bảo vệ rừng thường lấn chiếm hành lang, dựng hàng quán buôn bán gây mất ANTT, không đảm bảo vệ sinh môi trường trong khi rất khó có chế tài xử lý vi phạm vì đất đó không thuộc BQL Khu du lịch quản lý; hoạt động du lịch lâu nay đang diễn ra trong diện tích rừng do BQL Rừng phòng hộ Hồng Lĩnh quản lý nên mọi sự tác động, điều chỉnh về đường sá, cảnh quan nếu muốn đều khó khăn; trong khi, diện tích mặt nước hồ Nhà Đường lại thuộc quản lý của công ty thủy nông.

Ngoài những dẫn dụ của người đứng đầu BQL chùa Hương Tích, được biết, vừa qua, một số ý kiến còn nêu về việc quản lý tiền công đức tại chùa (mỗi năm từ 1,5-2 tỷ đồng). Có ý kiến nói rằng, nên để nhà chùa quản lý, trong khi việc quản lý này đã được nêu cụ thể tại Nghị định 92/NĐ-CP, ngày 8/11/2012 của Chính phủ “Quy định chi tiết và biện pháp thi hành Pháp lệnh Tín ngưỡng, tôn giáo”.

Đánh giá về hoạt động của BQL Khu du lịch chùa Hương Tích, ông Nguyễn Duy Vy thẳng thắn: “Ngày 13/2/2009, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 376/QĐ-UBND thành lập BQL Khu du lịch chùa Hương Tích. Chức năng, nhiệm vụ chính là quản lý, giữ gìn và phát huy giá trị di sản văn hóa chùa Hương Tích. Khi đó, lượng du khách, phật tử còn ít. Đến nay, khi lượng khách, phật tử ngày một tăng, nhu cầu về du lịch, dịch vụ, thương mại đòi hỏi ngày càng cao thì mô hình tổ chức quản lý này không còn phù hợp”.

Từng bước gỡ khó

Để giải quyết những vấn đề trên, thời gian qua, UBND huyện Can Lộc đã thuê cơ quan tư vấn lập quy hoạch tổng thể Khu du lịch chùa Hương Tích và đã được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 3623/QĐ-UBND ngày 18/9/2015. Đây là cơ sở để làm các thủ tục cấp đất, kêu gọi các nhà đầu tư, xây dựng quy chế quản lý cũng như đón đầu triển khai dự án GMS “Cải thiện môi trường và nâng cấp hạ tầng Khu du lịch chùa Hương Tích” do Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đầu tư.

Đầu năm 2017, UBND tỉnh cũng đã ban hành quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho BQL khu du lịch. Theo hồ sơ ông Nguyễn Duy Vy cung cấp, Khu du lịch chùa Hương Tích được quy hoạch với diện tích 1.900 ha, trải rộng đến địa phận huyện Nghi Xuân và TX Hồng Lĩnh, trong đó, diện tích đất có di tích được cấp giấy chứng nhận giao BQL sử dụng là 2,88 ha và quy hoạch chi tiết dự án ADB là 4,18 ha (trước mắt, giao ban quản lý dự án ADB để quản lý và xây dựng hạ tầng kỹ thuật, sau khi hoàn thành sẽ giao lại cho BQL chùa Hương Tích).

Trao đổi về câu chuyện này, Phó Chủ tịch UBND huyện Can Lộc Bùi Huy Cường cho hay: “7 đơn vị cùng quản lý tại Khu du lịch chùa Hương là thực trạng gây khó khăn cho địa phương. Phương án giải quyết thực trạng này là trên cơ sở quy hoạch, tùy theo nhu cầu khai thác và sử dụng của từng đơn vị, cơ quan chức năng sẽ giao và phân định rõ vùng, chỉ giới và thẩm quyền quản lý khai thác của từng chủ thể; sớm xây dựng quy chế phối hợp giữa các bên trong Khu du lịch chùa Hương Tích. Ngoài ra, việc giải quyết khó khăn này còn phụ thuộc vào tiến độ triển khai dự án “Cải thiện môi trường và nâng cấp hạ tầng Khu du lịch chùa Hương Tích” do Ngân hàng ADB đầu tư khoảng 7 triệu USD, đã triển khai từ năm 2013. Khi các công trình thuộc dự án này hoàn thành, việc quản lý và khai thác phát triển du lịch ở đây sẽ dễ dàng hơn”.

“Từ những khó khăn trên, việc cần thiết phải làm là đổi mới mô hình quản lý theo hình thức cơ quan nhà nước chỉ quản lý nhà nước về di sản và các hoạt động văn hóa tín ngưỡng, còn kinh doanh, khai thác dịch vụ giao doanh nghiệp quản lý thông qua nộp thuế, phí theo quy định của Nhà nước” - ông Cường trao đổi thêm.

Ông Trần Tú Anh - Giám đốc Sở KH&ĐT: Để kêu gọi, thu hút doanh nghiệp đầu tư, khai thác dịch vụ, du lịch tại chùa Hương Tích, phải rà soát các quy hoạch đã có để bổ sung nếu cần thiết, nhất là quy hoạch phân khu chức năng, quy hoạch chi tiết. Cùng với đó, phải xây dựng quy chế quản lý chặt chẽ, có sự thống nhất giữa các bên tham gia quản lý tại chùa Hương Tích.

Ông Nguyễn Cảnh Thụy - Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL: Hoạt động của BQL Khu du lịch chùa Hương Tích chưa đáp ứng kỳ vọng do nhiều nguyên nhân, trong đó có tình trạng nhiều đơn vị cùng tham gia quản lý, trong khi chưa có quy chế phối hợp. Bởi vậy, việc chuyển đổi mô hình quản lý là tất yếu, nhưng cần có lộ trình. Quan điểm của Sở VH-TT&DL là phải kiện toàn BQL, thu hút doanh nghiệp đầu tư, phát triển du lịch, dịch vụ. BQL sau khi kiện toàn hoạt động theo hình thức đơn vị sự nghiệp có thu, tinh gọn về biên chế, đặt dưới sự quản lý của UBND cấp huyện, có chức năng thay mặt Nhà nước triển khai các hoạt động như: Bảo vệ, trùng tu, tôn tạo di tích; phối hợp tổ chức tốt lễ hội, các hoạt động quảng bá du lịch; phối hợp Ban Trị sự Phật giáo tổ chức các hoạt động lễ nghi, tín ngưỡng đúng quy định. Cùng với kiện toàn BQL phải xây dựng quy chế phối hợp trong quản lý.