Qua 8 nhiệm kỳ trước, mỗi nhiệm kỳ 5 năm, HIẾN CHƯƠNG được điều chỉnh 7 lần có bổ sung. Nhân sự 13 ban ngành được lưu nhiệm như một tất yếu cố định;nếu có gia giảm bổ sung cũng không đáng kể, như cổ xe ỳ ạch cố sức giữ cho khỏi tuột dốc.

Danh sách bổ sung, hoán chuyển luân lưu nhân sự để tương thích sở trường, khả năng thích hợp người và việc. Việc hoán chuyển căn cứ trên khả năng làm việc từng người xét qua quá trình đảm nhiệm phật sự, thậm chí do áp lực tình cảm, vị nể cũng phải lưu nhiệm có thời hạn.Cũng khó mạnh tay đối với sự bất tài của vài vị không kham nổi công việc,hoặc tai tiếng, nhưng nhìn chung không đến nỗi tệ, chẳng qua ở một cương vị trưởng ban chưa qua huấn luyện, các ngài không biết phải hoạt động thế nào, nên hầu hết những nhiệm kỳ trước tổ chức Giáo hội mang tính tượng trưng, sinh hoạt do các tự viện riêng lẻ để hội nghị Giáo hội địa phương tổng kết lấy đó làm báo cáo.

Ngành Hoằng pháp, Từ thiện, Truyền thông, Phật tử tương đối sinh động, nhưng vẫn chưa thâm nhập sâu về các hạ tầng;riêng ngành TTTT có sự tham gia của PSO nên tin tức truyền đạt nhanh nhạy, chuyên môn.Ngành giáo dục xuất xưởng mỗi khóa hàng trăm Tăng ni sinh, nhưng vẫn chưa đủ khả năng gánh vác gì cho Giáo hội. Tăng sự, Giám luật, Pháp chế là cơ vụ sinh hoạt thầm lặng. Kinh tế tài chánh  đóng góp rất lớn, xem như dòng máu nuôi dưỡng cơ chế hành chánh Giáo hội; Nhiệm kỳ trước, Ban KTTC mời T.Chân Quang vào hỗ trợ cho Vésak, nhưng trở thành gánh nặng cho Ban KTTC.Một mình T.T trưởng Ban là người hùng thầm lặng làm đầu tàu kéo lê hàng loạt toa tàu đi vào sinh hoạt ổn định. Ban KTTC là một trong 13 ban ngành, cũng là một Ban đặc trưng đầy đủ nhân sự qua bao nhiêu nhiệm kỳ không hề có cuộc hội họp tổng kết mà vẫn thành đạt viên mãn, xuất sắc. GH đã đặt để đúng người đúng việc…

 GHPGVNTN trước 1975, tuy bận rộn với thời cuộc, nhưng vẫn có đoàn (Phú Lâu Na) gồm Tăng ni phật tử được đào tạo để về các vùng xa hỗ trợ các Tỉnh hội, khuôn hội phát triển Phật giáo, nhất là miền Trung và cao nguyên. Ngoài Giáo hội, còn có đoàn “Thanh niên phụng sự xã hội” của TS T.N.H về thôn làng giúp đỡ xây dựng tái thiết nhà cửa cho dân do chiến tranh hư hại. Chính nhờ thế  mà Phật giáo trước 1975 (11 năm tồn tại) có uy tín với quần chúng, một tổ chức Tôn giáo rất chặt chẽ, hoạt động có bài bản có kỷ cương, phương hướng rõ ràng.

GHPGVN hiện nay, do chư Tăng gánh vác phần lớn, chư ni và Phật tử chỉ hỗ trợ, nhất là quần chúng xem như Hộ pháp, ngoài ra không có nhiệm vụ chung vai với Giáo hội. Đây là chiếc ghế một chân. ( Giáo hội sinh thời gồm bốn bộ chúng: Tỳ kheo Tăng, tỳ kheo Ni, Ưu bà Tắc, Ưu bà  Di có nghĩa cận sự Nam và cận sự nữ).

Theo HT.Pháp chủ hiện giờ cho biết: Ngài cố Pháp chủ gửi gắm lại cho người kế thừa phải chỉnh đốn hàng ngũ Tăng –ni khi Tăng phong Đạo cách quá nhiều sai sót, phải chăng vì thế Ban Giám luật ra đời?

Gần đây văn thư 45/QĐ/HĐTS ra quyết định phân công các Phó chủ tịch HĐTS phụ trách, chỉ đạo, điều phối công tác Phật sự tại các Ban Trị sự địa phương –(nhiệm kỳ 2022-2027).phải chi kế hoạch này áp dụng sớm thì tổ chức Phật giáo phát triển hơn khi các vùng xa bỏ trống, quần chúng không được quan tâm.

Phía Bắc HT Thanh Nhiễu đảm trách 4 Tỉnh,HT Gia Quang, HT Bảo Nghiêm, HT Thanh Quyết cũng 4Tỉnh, riêng HT Quảng Tùng , Quảng Hà 3 Tỉnh. TT Đức Thiện đảm trách 5 Tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Điện Biên lại thêm Bình Phước.Hầu hết mỗi vị chịu trách nhiệm từ 3 đến 5 tỉnh, Riêng các hệ phái Khất –sỹ, hệ -phái Nam Tông kinh, Nam tông Khmer, vị đứng đầu –đảm trách riêng hệ phái mình. Trong 20 vị được chỉ định, có hai trường hợp đáng quan tâm: HT Khế Chơn chịu trách nhiệm 8 vùng từ Quảng Trị đến Phú Yên (liệu tuổi cao sức kém có đảm trách nỗi nhiệm vụ như thế)? TT Đức Thiện, nhiệm vụ Tổng thư ký đã là nặng gánh để điều hành đường hướng Phật sự Giáo hội, cáng đáng thêm 4 tỉnh phía Bắc,lại ngược vào Nam nhận thêm Bình Phước. Tuổi trẻ như TT Đức Thiện,  Thanh Phong còn khả năng xông xáo, các cụ lớn tuổi đẩy xa sợ khó kham.HT Huệ Trí, người được mệnh danh tướng bình định ,tướng dẹp loạn, sức khỏe ngày càng kém, đảm trách các vùng kế cận nhau như Bà rịa Vũng Tàu, Bình Thuận, Ninh Thuận cũng có thể.

Tóm lại, ngoài tướng trẻ như TT Đức Thiện, Thanh Phong, Huệ Thông, Thiện Thống có thể đảm đương, hy vọng các cụ còn lại ráng chống tích trượng hoàn thành nhiệm vụ cho ngôi nhà Phật giáo được phát triển.

Trên đây là một cải cách đáng xiểng dương, tuy nhiên bên trong tổ chức vẫn còn những vị nhiều tài năng, có trình độ, khiêm tốn và ẩn nhẫn chưa xuất đầu lộ diện.

MINH MẪN

04/02/2023