Là một người công dân của thành phố Sài Gòn, sanh ra và lớn lên tại nơi mãnh đất có nhiều biến động thời cuộc này, rất nhiều kỷ niệm vui buồn  đan xen. Trong vô số  những  kỷ niệm ấy  hết ba phần tư cuộc đời  gắn liền với những thăng trầm của Phật giáo. 

Thời gian đó là  những khoảng trời như dành riêng cho đôi cánh  Oanh Vũ bay tung tăng trên nền  đạo kỳ phất phới, dù có đôi khi  lá đạo kỳ ấy bị cắt đôi và thậm chí lổ chỗ vài vết đạn xuyên thủng! (có cả vết máu nữa).

Khi tám tuổi đầu, hồn nhiên đứng nép bên Bà ven vệ đường nhìn những chiếc xe hoa Phật Đản đi ngang qua mà lòng  náo nức khôn tả. Thời kỳ đó phần nhiều hình tượng Phật sơ sinh đều được thiết kế đứng trên quả địa cầu xanh biếc. Mà cũng phải thôi vì  đất nước đang có chiến tranh mà, ai ai cũng đều mong ước hòa bình để được yên vui và hạnh phúc. Đó là những hình ảnh đầu tiên nhất, bên thềm  cửa ngõ quan trọng nhất, mang dấu ấn đầu đời tôi bước vào  nẽo đạo, như những  chiếc bánh xe hoa rước Phật Đản sanh kia từ từ, nhẹ nhàng và êm ái đi  sâu vào tận cõi lòng mình. Vâng! Tôi đã  đi theo những bước chân của đức Phật từ ngàn xưa. Chính vì vậy mà  tôi và gia đình vẫn luôn ví Bà mình là vị “Bổn Sư” đầu tiên có công lao rất lớn đưa chúng tôi  bước từng bước chập chững vào đạo. Và  ngẫu nhiên làm sao hằng năm gia đình làm giỗ Bà cũng  chính là lúc  mọi nơi đang hân hoan  đón mừng ngày Phật đản. Bà tôi có pháp danh  là Diệu Nhiên (do cố HT phó Tăng Thống Thích Thiện Hòa truyền Tam Quy Ngũ Giới) bên cạnh tên thật là Nguyễn Thị Ngẫu !

Kể từ  khi tám tuổi ấy, bước tiếp vào cuộc đời với ba phần tư hành trang  của đạo pháp, tôi thật sự cảm thấy mình có  quá nhiều  phước báu so với bạn cùng lứa nhưng chưa có  thiện duyên  đến với đạo. Những  khồ sầu lo toan trần thế dường như áng mây trôi qua trên đầu và tan biến  trong phút chốc. Những mùa thi cử nhiều lo âu, những tính toan đối phó với “lệnh tổng động viên” nếu  Tú Tài đôi bị trượt…vv..vẫn âm thầm gánh lấy một mình; vì ba mẹ  còn phải bận tâm với cơm áo gạo tiền  cho cả nhà với hơn chục nhân khầu mà bến ghe vùng sông nước Thủ Thiêm phải chật vật lắm mới tạm đủ nuôi sống thân mạng  từng ngày.

Bước tiếp ra đời với hành trang đạo pháp  bên mình, tôi cùng bạn bè trang lứa có nhiều thuận duyên lựa chọn cho mình màu  áo sinh hoạt  thanh niên Phật tử trong sáu đoàn thề của Tổng Vụ Thanh Niên thời bấy giờ, mặc dù mỗi tối vẫn  lễ Phật thưởng xuyên bằng chiếc áo tràng màu lam hiền hòa  dễ thân cận. Thời gian hòa mình vào  những nếp sống đạo  mạnh mẽ đó. Tuổi thanh xuân của anh chúng tôi  đã dành  trọn vẹn cho  cho màu áo mình đang mang. Giờ nhìn lại không  hối tiếc và càm thấy uổng phí chút nào. Cho dù “thế thái đạo tình” (lẽ ra của “nhân tình thế thái”)  có biến dạng đến không ngờ. Nhưng vì không tham chức vụ, không tham cầu danh vọng  nên anh em chúng tôi vẫn  an nhiên chú tâm vào  bổn phận của mình  với đoàn thể với trách nhiệm với nhiều lớp đàn em khi đã trở thành Huynh trưởng. tất cả những chí quyết mạnh mẽ ấy anh em chúng tôi  luôn cứ ngẩng cao đầu trong cuộc sống và vẫn tiếp tục phụng sự  đạo pháp mà không bao giờ  ngoái nhìn lại. 

Phụng sự Đạo pháp không cần có chức vị, không cần có  lương hàng tháng! Gần cả một cuộc đời anh em chúng tôi vẫn tự hào là thế. Quá đẹp trong muôn đời, quá cao vời ý chí kiên trung được trui rèn qua những tháng ngày sinh hoạt  thanh niên Phật tử.

Chúng tôi phụng sự đạo pháp chứ không phải “làm ăn” với đạo pháp! Điều này nhớ khi còn thuở thiếu niên, một lũ nhóc 12, 13 tuổi đã biết đi xin từng cây cừ tràm , từng mét vải tám để  cùng nhau dựng huyền môn, viết băng -rôn Phật đản  trên các trục lộ chính dẫn về chùa Văn phòng Ban Đại Diện; khi đã hết tiền túi  rồi thì chính những việc làm đó đã  tác động mạnh mẽ đến  người lớn và đương nhiên  sự ủng hộ và giúp sức từ đó được  thuận lợi hơn. Tôi còn nhớ Viện Hóa Đạo khi đó chư vị lãnh đạo phân công nhau đi thị sát các quận huyện  về công tác chuẩn bị tổ chức và vận động tư gia Phật tử  treo cờ nhân mùa Phật đản, bất kể sáng  trưa hay buổi tối. Phật giáo địa phương chúng tôi được  vinh dự đón tiếp cố Hòa thượng Thích Thiện Siêu (1921 – 2001) khi đó là Phó Viện trưởng Viện Hóa đạo, trực tiếp đến thăm.  Hòa thượng đã đi bộ từ bến phà Thủ Thiêm về chùa Ban Đại Diện chứ không ngồi xe. Một địa phương nghèo nhất trong các  quận  thành phố  thời bấy giờ  đã thật sự bất ngờ với sự quan tâm to lớn dường vậy. Các huyền môn  chắp vá,  các nhà tư  Phật tử lụp xụp mà  đã có cờ Phật giáotung bay trong đêm gió lộng bến nước Sài gòn là một ký ức khó quên. Cố Hòa thượng đã có lời tán thán như vậy.

Bây giờ lớn tuổi rồi, anh em tôi  như vẫn còn  cái nợ  mùa mỗi mùa Phật đản, đứng ngồi không yên, muốn ai ai , nhà nhà đều có treo cờ Phật giáo . Nó nhắc nhỡ với mọi người rằng  đó là ngày Đức Phật vào đời  bằng chí nguyện bao nhiêu tiền kiếp. Như vậy việc làm này  có khác chi  công vụ hoằng pháp ? 

Tôi vẫn mơ hoài một giấc mơ đơn giản rằng; sáng sớm ngủ dậy bổng thấy cờ Phật giáo  bay phất phới trong từng ngõ hẹp mùa Phật đản và  nghe bà con lới xóm giục nhau ăn cơm sớm để còn  đi coi xe hoa Phật Đản sẽ có chạy ngang  khu  xóm mình!  Có được như vậy là vì  các đạo tràng nổi tiếng thường tự hào khoe có  hơn vạn người  tu học, được các giảng sư khuyến tấn treo cờ Phật đản để thể hiện tấm lòng mình đối với ngày sinh của Đức Phật và nhất là các Ban Đại diện Phật giáo địa phương  có quan tâm sâu sát, cử người  đi  vận động  trong phạm vi trách nhiệm của mình và đương nhiên có phần thưởng nhỏ - một quyển kinh, một hình ảnh Phật cũng được cho nhà nào  có treo cờ Phật đản và  bày vườn Lâm Tỳ Ni (nhưng đừng như có cuộc thi mà phần thưởng lại dành cho vườn Lâm Tỳ Ni được bày trên…sân thượng, và cờ Phật thì treo trước bàn thờ trong nhà, trớt quớt!). 

Nhưng! xin thực tế chút đi, đừng mơ nữa.chỉ là mơ thôi mà!

Giấc mơ này  giống như chúng ta  bị lạc vào một mê hồn trận, đó là  khi đi ngang các chùa thì trời ơi lồng đèn, cớ hoa  treo rợp trời, có cảm giác choáng ngộp,  hoa mắt, nhưng cũng nhanh chóng thoát ra ngay thôi khi  vừa bước qua khỏi đó, hãy nhìn vào  các ngôi nhà chung quanh hai bên đường, một khung cảnh  im ắng  và lạnh lẽo đến tê tái cõi lòng! Cũng phải thôi, lễ Phật đản là của các chùa mà! Cho nên  các chùa  tự trau chuốc  rực rỡ cho mình là vậy.

Nhưng có lẽ tôi còn đau hơn khi nghe đứa con trai của  người bạn cùng nhóm  mình nóí với Ba  nó rằng “Cuộc đời Ba  phụng sự như vậy là quá đủ. Bây giờ Ba nên yên dưỡng  để  thế hệ Phật tử chúng con lo toan. Bây giờ khác xưa nhiều lắm, nhiều thứ lắm. Tiền bạc chúng con gởi  để Ba  có chút dằn túi hằng ngày, đừng gom góp để là những chuyện mà Ba vá các Bác cứ cho rằng phụng sự đạo pháp. Ba thấy không’ người ta “phụng sự đạo pháp” có nhận lương, có trả cát sê hẳn hoi mà lại có bằng khen, bằng tuyên dương công đức treo đầy nhà. Mấy chục năm rồi có ai biết, ai khen  không hả Ba”. Nó nói xong, nó khóc  vì lần đầu tiên nó buông những lời  khá  nặng như vậy. Nhưng mà dường như  những lời đó  nó cũng dành cho tôi, cho những ai còn  mãi muốn nằm mơ một giấc mơ ngày Phật đản huy hoàng?