Mới đây, các nhà nghiên cứu của Bệnh viện Đa khoa Massachusetts (MGH) đã phát hiện ra cách mà giấc ngủ chống lại sự tích tụ của các mảng bám động mạch, còn gọi là xơ vữa động mạch. Trong bài báo được công bố trực tuyến trước trên tạp chí Nature, mô tả cơ chế ngủ không đủ giấc làm tăng sản xuất các tế bào bạch cầu tham gia phản ứng viêm được biết là tác nhân chính gây xơ vữa động mạch.

“Chúng tôi đã phát hiện ra rằng giấc ngủ giúp điều chỉnh việc sản xuất trong tủy xương của các tế bào viêm và sức khỏe của các mạch máu và ngược lại, sự gián đoạn giấc ngủ phá vỡ sự kiểm soát sản xuất tế bào viêm, dẫn đến viêm nhiều hơn và bệnh tim nhiều hơn”, nói Filip Swirski, Tiến sĩ, thuộc Trung tâm Sinh học Hệ thống MGH, tác giả cao cấp của bài báo trên tạp chí Nature.

Để điều tra làm thế nào giấc ngủ không đủ làm tăng chứng xơ vữa động mạch, nhóm của Swirski đã cho những con chuột được lập trình di truyền để phát triển chứng xơ vữa động mạch do gián đoạn giấc ngủ lặp đi lặp lại, tương tự như trải nghiệm của một người liên tục thức dậy vì tiếng ồn hoặc khó chịu. Mặc dù không có sự thay đổi về cân nặng, nồng độ cholesterol hoặc dung nạp glucose ở những con chuột bị thiếu ngủ, so với những động vật cùng chủng được phép ngủ bình thường, những con bị phân mảnh giấc ngủ đã phát triển các mảng động mạch lớn hơn và có mức bạch cầu đơn nhân và bạch cầu trung tính cao hơn – các tế bào viêm góp phần gây xơ vữa động mạch – trong các mạch máu của chúng.

Số lượng mảng bám động mạch ở chuột bị phân mảnh giấc ngủ (bên phải) lớn hơn đáng kể so với chuột ngủ đủ giấc (bên trái). (Credit: Filip Swirski, Ph.D., Harvard Medical School)

Các thí nghiệm tiếp theo cho thấy những con chuột bị mất ngủ có sự gia tăng gần gấp 2 lần sản xuất trong tủy xương của các tế bào gốc tạo ra các tế bào bạch cầu. Một loại hormone là hypocretin, được sản xuất tại vùng dưới đồi của não có vai trò trong việc điều hòa giấc ngủ, được phát hiện có vai trò trong việc kiểm soát sản xuất tế bào bạch cầu. Mặc dù thường được sản xuất ở mức cao khi động vật – bao gồm cả con người – còn thức, nhưng mức độ hypocretin đã giảm đáng kể ở những con chuột bị mất ngủ.

Nhóm MGH phát hiện ra rằng hypocretin điều chỉnh việc sản xuất các tế bào bạch cầu thông qua tương tác với các tiền bạch cầu trung tính trong tủy xương. Ở động vật thiếu ngủ, sự giảm hypocretin dẫn đến tăng sản xuất tăng sản xuất bạch cầu đơn nhân và tăng tốc xơ vữa động mạch.

Như vậy, việc duy trì một giấc ngủ đủ và lành mạnh sẽ giúp cơ thể thoát khỏi nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đặc biệt là chứng xơ vữa mạch máu.

Theo ScienceDaily
Ngọc Diệp biên dịch