Cứ độ 28-29 Tết, có mấy bà bán hàng rong đạp xe dạo quanh phố cất tiếng rao: “Ai mùi khôngggg….”. Nhác nghe thì là lạ, chẳng hiểu bà rao gì nhưng ngẫm ra, cái thứ mà bà bán, nó chỉ xuất hiện vào cuối năm, vào khi tiết trời rét lạnh của mùa đông sắp chuyển sang xuân, đó là thứ lá mà người ta thường dùng để tắm. Ừ thì tắm, thế nhưng, tắm cuối năm, cũng phải đặc biệt, cũng như người ta phải đi cắt tóc cuối năm, cứ như cắt đi cái vận hạn, cái xui quẩy hay những nỗi buồn của năm cũ sẽ được rơi lả tả như mớ tóc cuối năm… Rồi sau bao nhiêu tất bật, cuối cùng cũng đến phút người ta chăm sóc chính mình. Chẳng biết từ bao giờ, tắm lá mùi cuối năm bỗng trở nên một tập tục chẳng thể thiếu được với người người.
Trong những thứ bận rộn đến quay cuồng của những chiều cuối năm, người ta tưởng như bỏ quên nhiều thứ rồi trên đường đi, bỗng vô tình gặp một bà cụ tay cầm mớ mùi đi từ chợ về. Chẳng thế nào không ngoái lại nhìn, chẳng thể nào tự vấn: "Nhà mình đã có mùi chưa? Đã ai mua chưa? Khéo lại quên"… Năm nào mà quên không tắm lá mùi, thì cảm giác thiếu sót ghê gớm, chẳng khác gì mình chưa rũ bỏ được cái bụi bặm của năm cũ, mùa cũ, người cũ, những nỗi buồn cũ.
Có cô gái gọi bà cụ để mua lá mùi. Cái thứ lá có hình hơi tròn, phía trên chia thành những thùy hình sợi nhỏ và nhọn. Bàn tay của cô lật mớ mùi, chỉ có thế thôi, mà mùi hương của lá đã tỏa trong không trung, làm cho ngày bỗng nhiên nhẹ lại, người ta nói cây mùi già vốn có nhiều tinh dầu và được chiết xuất thành nước hoa. Ai mà ngờ, cái thứ cây dễ mọc ngoài đồng ngoài ruộng ngoài bờ bụi lại có thể trở thành thân quen thế với người Hà Nội. Chúng mang trong mình tất cả những gì của hương đồng gió nội, của sương lạnh mùa đông, và với khí hậu khắc nghiệt của miền Bắc, cây mùi bé nhỏ vẫn cứ mọc một cách âm thầm. Hình như chúng là một loài cây khiêm nhường. Chẳng ai biết đến nhiều, chẳng ồn ào, chẳng tỏa hương quyến rũ thật sốc, chẳng vẻ yêu kiều, mà cứ đúng cái vẻ “nhà quê” của nó, giản dị, thơm thanh thanh và đáng yêu.
![]() |
Hoa mùi xinh lắm, bé tin hin, màu trắng hơi hồng, cho dù chúng có túm tụm với nhau thì chúng cũng chẳng có cảm giác "lớn" tý nào, trông chúng vẫn xinh xắn mong manh như thế, li ti như thế! Mấy năm nay, cô gái thường hay mua nhiều lá mùi già, phần để tắm, phần để… cắm! Chỉ cần một vài mớ mùi già hoa li ti ấy, cắm vào chiếc lọ Bát Tràng, cô đã có một bình hoa giản dị mà sang trọng, ấm áp mà thơm tho vô cùng, nó đẹp lộng lẫy chẳng kém gì những thứ hoa tây khác.
Chiều 30, sau khi nhà cửa gọn gàng, giá sách đã sạch bụi, cơm nước đã xong xuôi, cô gái bắt đầu rửa sạch mùi già, và cho mùi vào đun. Nước chưa sôi, nhưng sao mùi của lá mùi mãnh liệt thế. Thật hiếm có thứ cây thứ lá nào sở hữu một thứ mùi đặc trưng như vậy. Nó có sức mạnh của một sự tẩy trần. Tẩy trần trong không gian, bằng thứ mùi vô hình, len lỏi trong nhà, ra ngoài ngõ, nhẹ nhàng ngấm vào mũi người, thấm lên óc, để rồi phải thốt lên: “Thơm quá!”. Một thứ mùi thơm không mang tính công nghiệp, không giả, mà là một thứ mùi thật thanh và tao nhã. Rồi trong cái giá lạnh của 12 độ, buồng tắm bỗng tỏa khói, tỏa mùi… Cả phòng tắm đang được ướp bởi mùi. Cô gái khoan khoái ngâm mình trong bồn tắm. Giờ là lúc tranh thủ được thảnh thơi, được thư giãn. Còn gì hơn, khi mang vừa ngâm mình trong lá mùi, vừa đọc mấy dòng trong cuốn Le Petit Prince thì thử hỏi, đời còn gì sướng hơn nữa. Da thịt cô đang ngấm thứ tinh dầu của lá mùi, cọng mùi, rễ mùi. Tóc cô vương vấn hương của hoa mùi. Lúc ấy, bao ưu phiền tạm thời tan biến. Cô như được trở về với sự nguyên sơ bản năng của chính mình…
Rồi đến đứa trẻ, chúng được cha mẹ tắm cho lá mùi. Chúng tò mò hỏi cha mẹ: “Lá gì vậy mẹ?”- “Lá mùi đó con, thơm không?”- “Thơm lắm ạ”. Ngồi trong chậu, chúng mải mê tóm bắt những bông hoa mùi rụng đang lấp ló trong nước. Chúng cười sung sướng khi tóm được một mẩu vụn của lá mùi, giơ tay khỏe nước. Tiếng cười và niềm vui cuối năm làm cho người mẹ trẻ cảm thấy hạnh phúc.
Người đàn ông cũng tắm lá mùi. Anh cảm thấy khoan khoái nhẹ nhàng. Bỏ hết những cơn chạy đua tiền bạc vật chất, những lo âu trong công việc. Giờ là lúc cơ thể được thả lỏng. Buông hết nhé. Để được nhẹ nhàng đón năm mới, để có được một sự tăng tốc thăng tiến trong năm tới. Quyết vậy đi, người đàn ông mạnh mẽ.
Bà già cũng tắm lá mùi. Bao ký ức từ khi bà còn là một đứa bé được mẹ tắm cho lá mùi, cho tới giờ, khi bà đã hơn 70 tuổi nhưng chưa năm nào bà quên mua lá mùi về đun cho cả nhà tắm. Thân thể bà, da dẻ bà đã nhăn nheo, cái chân bà đã đau, cái lưng bà đã còng, nụ cười đã móm mém, nhưng bà biết, hạnh phúc gia đình phụ thuộc nhiều vào người đàn bà biết chăm chút cho gia đình theo cách của mình. Từng gáo nước thơm khỏa lên vai bà… Chỉ ít phút nữa, bà như một người mới, vừa gột rửa hết những gì ưu phiền của cuộc sống. Cụ chùa đã chẳng dậy bà buông bỏ xả nhẫn hay sao?
Và cứ lặng lẽ thế, hương mùi đêm giao thừa đem lại cho con người những giây phút thư thái, tĩnh lặng, một chút trầm mặc suy tư. Nó mang một mùi vị man mác thanh thản đến nao lòng. Yêu lắm, hương mùi đêm giao thừa!
Hình ảnh thêm về Hương mùi đêm giao thừa