Ý nghĩa thọ dưỡng chay mang tính nhân đạo sâu sắc, mang tính giáo dục phật pháp, lại văn minh tiến bộ hợp thời.

Phật giáo thực thi giáo pháp toàn diện đối với đời sống người tu, gắn thân khẩu ý tu sĩ phật tử với lời Phật, coi đời sống là quá trình thể hiện và hành tập giáo lý của Đức Phật.

Thụ dưỡng thực vật xa lìa nghiệp sát sinh, từ ngay một “ kênh” căn bản của hoạt động sống, sinh tồn khiến sự nuôi dưỡng thân mạng không gắn với chết chóc hy sinh của muôn loài, khiến sinh mệnh sinh học trở nên thân thiện với tự nhiên và đạo đức xã hội. Giả sử không thụ chay, sa đà thụ hưởng thịt cá, giết chóc hay tạo nguyên nhân dẫn đến giết chóc muôn loài, thành ra sự ăn uống của tu sĩ tín đồ phật giáo mâu thuẫn với giáo lý, nói một đằng trong thực tế lại khác.

Có thể nói ở thụ chay, nghi thức, ý nghĩa sự ăn uống dung chứa giá trị phật giáo sâu sắc, biến sự ăn thành nhân văn, giải thoát. Từ trồng rồi hái rau củ đến chế biến tu  sĩ phật tử hành tập trong tâm qua quán chiếu, giữ tâm niệm thanh sạch tinh tấn. Nghi thức thụ chay đậm chất tâm linh qua bài kinh tri ân mồ hôi cần lao khó nhọc để có hạt cơm cùng rau, cải, tương chao... Bữa ăn khẽ khàng, thành một thời tu. Với phật giáo tu trong từng sát na, và sự ăn đương nhiên không phải ngoại lệ.

Đấy xét chút chuyện thụ chay qua góc độ Đạo pháp. Ăn chay dưới góc nhìn xã hội lại hợp thời, tiến bộ.

Ngày nay, sự lạm sát, tàn hại muôn loài phục vụ sự hưởng thụ qua ăn uống đã ở tầm mức đáng sợ. Thị trường hoá, bằng tiền, không ít người đẩy sự ăn uống vượt xa nhu cầu sinh tồn hay văn hoá ẩm thực văn minh, biến sự ăn, bữa ăn phục vụ tâm lý thể hiện đẳng cấp, thái quá. Nạn lạm sát động vật hoang dã vượt mọi giới hạn, hết thảy chỉ thoả mãn các thực đơn có khi quái dị. Bữa ăn trong những trường hợp đó đã chạm đến đạo đức.

Khi các tổ chức bảo vệ động vật kêu gọi, cảnh báo, khi truyền thông đánh động và các chính phủ lo lắng, thì sự thụ chay của phật giáo từ nghìn năm qua đã đáp ứng tuyệt diệu tính đạo đức của bữa ăn, thọ dưỡng bên cạnh tính tâm linh vốn là chủ yếu. Sự thụ chay của nhà Phật trở nên hot, hợp thời, văn minh với các xã hội ngày nay và tương lại.

Ăn chay là xu hướng tích cực  và đấy thêm một đóng góp của phật giáo cho xã hội.

Nguyễn Thành Công