... Các bản tin Covid-19 mới đây gây chú ý khi, đầu tiên ở Thái Lan, sau đấy ở VN, chọn phương thuốc đông y Xiêng- tam – liêng cho phác đồ điều trị triệu chứng bệnh nhân Covid-19. Chú ý ở chỗ: sự quay về điểm tựa đông y từ nghìn năm của phương Đông, và ở VN- đấy là vị thuốc ...trị bá bịnh thời bao cấp chưa xa lắm.

Thời bao cấp, VN khan hiếm tây dược, ở Miền Nam, các nhà thuốc tây dồi dào dược phẩm, đã bị tan tác, vụn vỡ bởi các đợt cải tạo, bởi hợp tác hoá, quốc doanh hoá. Các xí nghiệp dược nhà nước theo kiểu cây nhà lá vườn tự cấp tự túc về dược chỉ sản xuất được các sản phẩm dược kém chất lượng bao gồm dịch truyền, thuốc thông thường giá rẻ, trong đó có xiêng – tam – liêng. Rất nhiều ca bệnh trong thời kỳ này tử vong do thiếu thuốc. Thời đó có tiền chưa chắc có thuốc, giá chợ đen rất cao và không dễ mua; thuốc ngoại nhập trong kho dược bệnh viện dành cho một thứ tự ưu tiên.

Vẫn nhớ, Xiêng – tam – liêng khi ấy bào chế bởi xí nghiệp quốc doanh từ cây thuốc cùng tên, dập nén viên có màu sẫm, rất đắng- độ đắng đến khó quên.

Thời ấy, chỉ định bá bịnh của viên Xiêng – tam- liêng đi vào ngôn ngữ dân gian chỉ những thứ cái gì cũng có, kiểu nhiều trong một.

Giờ đây, trong ngọn lửa bức bách của Covid- 19, giới y khoa Thái và VN nhận ra công dụng điều trị triệu chứng cho bệnh nhân Covid – 19, âu cũng là sự quay về nguồn dược tại chỗ.

Không chỉ Xiêng – tam- liên cho bệnh nhân Covid- 19, trong vùng dịch, do giãn cách, túi tiền eo hẹp, nguồn thuốc đông y từ ruộng vườn có vai trò quan yếu cho bà con nghèo khi đau yếu, dù nguồn dược phẩm ở các nhà thuốc tây ngày nay khá sẵn, lại phong phú.

Điểm tin, ngoài Thái Lan và VN ở Đông Nam Á, không ghi nhận lựa chọn Xiêng – tam- liên ở các quốc gia khác.

Mỗi vùng, khu vực có thảm cây dược liệu có khác biệt do khí hậu, thời tiết, thổ nhưỡng và phân bố thực vật, cũng như kinh nghiệm riêng mang tính lịch sử lâu dài trong nghiên cứu cây thuốc tại chỗ, khai thác, điều chế và sử dụng.

Nguyễn Thành Công