....

Ô rô: cây lá đầy gai sắc, mọc nhiều ở mương nước vuông láng nuôi tôm vùng bán đảo Cà Mau. Một vị thuốc trong nồi nước xông. Thú vị ở chỗ loài cá nâu đầy gai cũng khoái sống trong các cụm ô rô.

Cây Nhào: cây to cao nhiều nhánh, lá xanh đậm cỡ bàn tay khi lớn, trái chín ăn được và có vị cay cay nhẹ, hạt rất nhiều. Lá  rể Nhào và trái dùng làm thuốc trị đau lưng nhức mỏi: trái chín ăn chấm muối hay ngâm rượu, lá gói thức ăn um ( hấp) ăn có vị nhẫn- đắng nhẹ. Rể Nhào ngâm rượu.

Dây Cứt quạ: có hình dạng gần gần với Nhãn Lồng, bò trên bờ ruộng, trái chín đỏ có gạt đen thui như cứt loài Quạ. Vùng mặn hiếm hoa màu, Cứt Quạ dù rất đắng vẫn được dùng làm rau. Vị thuốc này hạ nhiệt, làm mát cơ thể.

Rau đắng đất: loài này nấu cháo cá được chuộng. Vị thuốc làm mát cơ thể.

Chuối hột: chuối thân lá trái đều to hơn chuối thường, trái chín hạt nhiều đến mức chiếm gần hết trái. Nhai hạt chuối có tác dụng điều trị sạn thận. Cũng có thể dùng trái ngâm rượu có vị ngọt dễ uống.

Rau răm: một loài gia vị lá nhỏ dài, mùi thơm. Vị thuốc tiết dục.

Ngải cứu: một loài ngải lá có thể ăn được như rau, củ thái mỏng hun nóng dùng đắp lên vết châm cứu sát trùng, làm ấm vết châm hữu hiệu.

Ngải lựu: cây  có dáng loài lựu, thân nhỏ, thái mỏng có sắc trắng đẹp mắt, ngâm rượu bồi bổ cơ thể.

Râu bắp: loài thực vật trồng lấy trái, ngoài Bắc gọi ngô. Trái bắp có “ râu” màu vàng vàng như sợi thuốc lá ở chóp. Râu bắp uống tác tác dụng lợi tiểu.

Bù ngót: cây nhỏ có lá xanh đậm, dễ trồng, có nơi trồng làm rào. Lá bù ngót giàu đạm, ăn khá ngon, món bồi bổ cơ thể, một vị thuốc bổ qua đường thực phẩm.

Đu đủ: cây lấy trái, thân lá nhiều mủ (nhựa). Tàu (cành) đu đủ có đặc điểm lạ: làm ruộng nơi nhiều đỉa, khi thả những tàu đu đủ còn tươi xung quanh đỉa không vào, có lẻ mủ nhựa đu đủ có chất tác động mạnh đến loài đỉa? Trái đu đủ lớn còn xanh vẫn nấu canh được, giàu dinh dưỡng, giúp phụ nữ thời kỳ cho con bú có nhiều sữa. Trái xanh còn có thể bào mỏng làm gỏi. Trái chín ngon bổ, tác dụng chống táo bón, dễ tiêu hoá.

Nguyễn Thành Công