Các trung tâm giáo dục Phật giáo ở Ấn Độ và Sri Lanka như Đại học Phật giáo Nālanda và Đại học Phật giáo Mahāvihāra đã đem lại một nguồn năng lượng trong sự nghiệp giáo dục tuyệt vời. Không chỉ duy trì mạng mạch Phật giáo, các trung tâm giáo dục Phật giáo còn tạo ra một xã hội hòa bình ở hầu hết các quốc gia châu Á trong hơn 25 thế kỷ qua.
Năng lượng giáo dục đào tạo tuyệt vời này, đã được thực hiện bởi một số lượng lớn các trung tâm học tập ở các nước châu Á. Do các điều kiện xã hội, chính trị, kinh tế và văn hóa khác nhau, giáo dục Phật giáo đã trở thành một phần của hệ thống giáo dục hiện đại, có thể được giới thiệu như là một nơi phát triển trí tuệ “Duy tuệ thị nghiệp”.
Hàng triệu trang sách, bản dịch, các công trình nghiên cứu được công bố và những thư tịch quý báu này vẫn còn lưu giữ trong các thư viện của các ngôi trường Đại học Phật giáo.
Đại học Phật giáo Quốc tế Nāgānanda (Nāgānanda International Institute for Buddhist Studies) (NIIBS) tọa lạc trong khuôn viên ngôi già lam cổ tự Manelwatta, là một trong những trường Đại học Phật giáo Quốc tế thứ 10 trên thế giới, lần đầu tiên sau 800 năm lịch sử giáo dục Phật giáo. Đầu kỷ nguyên Tây lịch thứ nhất cho đến thế kỷ 13, có 9 ngôi trường Đại học Phật giáo trên thế giới. Đại học Phật giáo Quốc tế Nāgānanda được thành lập vào thế kỷ 21.
Khu đất đẹp như một bức tranh trong khuôn viên ngôi già lam cổ tự Manelwatta rộng 40 héc ta, được Cư sĩ J. R. Jayewardene (1906-1996), đệ nhị Tổng thống nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Dân chủ Sri Lanka và đệ nhất phu nhân Elina Jayewardene (1913-2007) đã cúng dường để góp phần giáo dục đào tạo tăng tài.
Theo tài liệu lịch sử ghi chép, vùng đất này trước đây gọi là “Rajawatta” nằm trong khu vực được đức Quốc vương Naga Maniakkitha cúng dường trong chuyến viếng thăm “Kelanipura” của đức Phật.
Sở hữu đất đai này, trước tiên được dâng cúng cho ngôi già lam cổ tự Welivita Sangaraja, nơi Hòa thượng Kandakkaliye Dhammakiththi Nayaka thera trụ trì, người đã khởi xướng các hoạt động phật sự phát triển ngôi già lam cổ tự này. Sau khi Hòa thượng Kandakkaliye Dhammakiththi Nayaka thera già yếu, Hòa thượng Kirinde Sri Dhammananda Nayaka Thera, trụ trì ngôi già lam Sri Lanka Maha Viharaya tại Malaysia đề nghị cử Thượng tọa Tiến sĩ Bodagama Chandima Thera, Tăng trưởng Phật giáo Tăng già Sri Lanka tại Đài Loan làm trụ trì ngôi già lam cổ tự Manelwatta vào năm 2002, và chịu trách nhiệm trong việc kế tục phát triển phật sự nơi đây.
Do cam kết, Thượng tọa Tiến sĩ Bodagama Chandima Thera đã có thể thiết lập nhiều nhân sự trợ lý, một học viện cung cấp các chương trình ngắn hạn về nghiên cứu Phật học, một học viện tỳ kheo ni và một bệnh viện Ayurvedic. Bước đầu tiên thành lập Đại học Phật giáo Quốc tế Nāgānanda, Viện Nghiên cứu Phật học Quốc tế Nāgānan được đặt đá xây dựng vào tháng 08 năm 2013 và dự kiến hoàn thiện vào năm 2016.
Công trình xây dựng Đại học Phật giáo Quốc tế Nāgānanda bao gồm giảng đường, tòa nhà hành chính, thư viện và hội trường lớn với sức chứa 1.500 chỗ. Ngoài ra, còn có khu ký túc xá có thể cung cấp chỗ trọ cho 750 chư tăng, nam và nữ sinh viên. Viện Phật học đã được sự chấp thuận của Bộ Giáo dục, hệ Đại học Sri Lanka vào tháng 12 năm 2015.
Ngôi trường Đại học Phật giáo này còn có chỗ lưu trú tạm thời cho khoảng 300 sinh viên ngoại quốc học tập tại Sri Lanka. Các sinh viên đến từ các quốc gia Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan, Myanmar, Việt Nam, Hồng Kông và Trung Quốc...
Sau khi hoàn thành, Đại học Phật giáo Quốc tế Nāgānanda sẽ gồm các khoa: Phật giáo và Triết học, Y dược, Khoa học xã hội, Phật giáo nhập thế, Phật giáo cổ đại.
Khoa Nghiên cứu
Mục tiêu cơ bản của các khoa là mở rộng chân trời trong các nghiên cứu Phật học, nhấn mạnh đồng đều về các khía cạnh lý thuyết và thực tiễn, thông qua các nghiên cứu chuyên sâu, các nghiên cứu liên quan chặt chẽ, đến các nguồn chính và dưới ánh sáng của các nguồn giáo lý Phật giáo nâng cao. Hơn nữa, các chương trình nghiên cứu sẽ không giới hạn trong các lĩnh vực truyền thống, và các môn học, chủ yếu theo lý thuyết ở hầu hết các trường đại học, các cơ sở giáo dục bậc cao tại Sri Lanka.
Các chủ đề nghiên cứu sẽ được lựa chọn trên yêu cầu của xã hội hiện đại, bởi một số lượng lớn, các nghiên cứu được thực hiện tại các trường đại học và viện nghiên cứu hiện nay, chỉ có thể tạo ra sự nghi vấn trong phát triển trí tuệ. Dường như họ không đóng góp nhiều cho sự phát triển thể chất, tinh thần, xã hội và đạo đức tâm linh của nhân loại, vốn là mục tiêu chính của Phật giáo đáp ứng nhu cầu này rất sớm.
Các học giả Phật giáo cổ đại, đã kết hợp một số chủ đề liên quan văn hóa, và hệ thống giáo dục Phật giáo, để đạt được mục tiêu của Phật giáo từ thuở ban đầu, của sự phát triển con người. Vì vậy các lĩnh vực như, Ayurveda, Chiêm tinh học, Nhạc lễ, các truyền thống tôn giáo khác, nghệ thuật và kiến trúc, nông nghiệp, lão khoa, thực phẩm và dinh dưỡng . . . sẽ được nghiên cứu; các nghiên cứu liên quan đến triết học và văn hóa Phật giáo trong các chương trình của các khoa. Chắc chắn, những nỗ lực cao quý này sẽ đóng góp tích cực vào sự phát triển xã hội, trong bối cảnh toàn cầu và sẽ tạo được một dấu ấn đáng kinh ngạc trong lòng đất mẹ Sri Lanka.
Các khoa truyền thống hệ Phật giáo:
Hệ Pali và Sanskrist (Phạn) – Khoa nghiên cứu hệ Phật giáo Trung Quốc và Tây Tạng.
I. Hệ Phật giáo Pali:
- Lịch sử của văn học Pali ở các quốc gia Phật giáo Ấn Độ, Sri Lanka, Myanmar, Thái Lan, Lào và Campuchia.
- Kinh tạng Pāli – chữ cái, tầm quan trọng, cấu trúc, nội dung.
- Chú giải văn học Pāli - Aṭṭakthā, Tika, Saṅgahagantha, Ganṭhipada, Nigandu, Parikathā .
- Văn học Phật giáo dân tộc Sinhalese - Các tác phẩm Paraphrase sáng tạo, Các tác phẩm xuất bản.
- Văn học Pāli ở các quốc gia Phật giáo Myanmar, Thái Lan, Campuchia và Lào.
- Các bản thảo Pāli ở Sri Lanka.
- Pāli Grammar: Tất cả các khía cạnh của ngữ pháp truyền thống Pāli với các truyền thống của Kaccāyana, Moggallāyana và Saddanīti (Burmese). Cách tiếp cận ngôn ngữ học về ngữ pháp Pāli với các tác phẩm hiện đại.
- Thành phần và dịch thuật: Thành phần của văn xuôi Pāli và các bài thơ liên quan đến Vuttodaya và Subodhālaṅkāra. Dịch Pāli của văn xuôi và thơ.
II. Hệ Phật giáo Sanskrit (Phạn):
- Lịch sử văn học Phạn ngữ Ấn Độ và Sri Lanka.
- Văn hóa Vedic (Veda) (1600-600 trước kỷ nguyên Tây lịch) giới thiệu văn học
cổ điển tiếng Phạn.
- Giới thiệu văn học Phạn ngữ.
- Văn học Phật giáo tiếng Phạn - Tôn giả Mahāyāna Sanskrit, nguồn Vaipulyasūtras Mādhyamaka, nguồn Vijñānavāda, nguồn Tantrayāna.
- Sansrit Grammar: Tất cả các khía cạnh của ngữ pháp tiếng Sanskrit có liên quan đến Sārasvata.
- Các văn bản Phạn ngữ.
- Các nguồn gốc về Phạn ngữ.
- Nghệ thuật của Phật giáo; Nguồn Sanskrit liên quan đến nghệ thuật chuyên nghiệp - ví dụ như Chiêm tinh, Āyurveda, Âm nhạc, Nghệ thuật và Kiến trúc, Thơ ca.
- Cách tiếp cận ngôn ngữ học đối với ngữ pháp tiếng Sanskrit liên quan đến các tác phẩm hiện đại.
- Thành phần và dịch thuật: Thành phần văn xuôi và thơ của tiếng Phạn liên quan đến Vṛttaratnākara và Kāvyādaṛsa. Dịch về văn xuôi và thơ của tiếng Phạn.
- La Mã hóa Pāli và Phạn.
- Các ký tự Nāgarī, Burmese và Campuchia.
Khoa Phật giáo Trung Quốc và Tây Tạng:
I. Hệ Phật giáo Trung Quốc:
- Lịch sử văn học Trung Quốc từ thế kỷ thứ nhất.
- Trung Hoa cổ đại. Bản dịch Trung Hoa cổ đại hệ Phật giáo Đại thừa (Mahāyāna Sūtras).
- Các bản dịch Hán ngữ cổ đại về các nguồn hệ Phật giáo Đại thừa (Mahāyāna Sūtras).
- Văn phạm cơ bản của ngôn ngữ cổ đại Trung Hoa.
- Đọc và hiểu các tóm tắt từ nguồn gốc Phật giáo Trung Hoa.
II. Hệ Phật giáo Tây Tạng:
- Lịch sử văn học Phật giáo Tây Tạng.
- Các văn bản Phật giáo Tây Tạng cổ đại: Tanjur và Kanjur.
- Các tác phẩm Tây Tạng cổ đại thuộc Tantrayana hay Vajrayana.
- Văn phạm cơ bản của ngôn ngữ cổ điển Tây Tạng.
- Đọc và hiểu các tóm tắt từ các nguồn gốc Phật giáo Tây Tạng cổ đại.
Khoa Thực hành và Ứng dụng Phật giáo
- Phòng Tôn giáo so sánh: Khoa học, Lịch sử, Kiến trúc Phật giáo, Phương pháp thực tập Thiền Phật giáo, Khoa học Xã hội và Đạo đức Phật giáo, Phòng Quản lý và Truyền thông Phật giáo.
- Y học Phật giáo...
Người chịu trách nhiệm công trình xây dựng Đại học Phật giáo Quốc tế Nāgānanda là Thượng tọa Tiến sĩ Bodhagama Chandima Thero. Giám đốc điều hành đương nhiệm Đại học Phật giáo Quốc tế Nāgānanda, Thượng tọa Tiến sĩ Bodhagama Chandima Thero, Phương trượng Trụ trì Tu viện Manelwatta Viharaya, Bollegala, Kalaniya,Sri Lanka, Sri Lanka.
Hòa thượng Tịnh Không, người ủng hộ phật sự, tài trợ cho Thượng tọa Tiến sĩ Bodhagama Chandima Thero trong hoạt động phát triển, hoằng dương chính pháp trên toàn thế giới. Ngài chia sẻ rằng: “Bây giờ tuổi tôi đã già, sức yếu, không thể thêm chương trình mới. Thượng tọa Tiến sĩ Bodhagama Chandima Thero, tuổi trẻ tài cao, có nhiều năng lực để thực hiện các hoạt động phật sự. Vì vậy, Thượng tọa hãy tiếp tục với các hoạt động phật sự, cống hiến vì sự lợi lạc cho nhân loại, tôi sẽ ủng hộ hết mình tất cả các hoạt động phật sự”.
