Ông Tiết Lực, hiện giữ chức chủ nhiệm Ban nghiên cứu Chiến lược quốc tế, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc, lý giải sự hình thành cái gọi là “đường 9 đoạn” từ thời Tưởng Giới Thạch và cho biết cả chính sách liên quan từng bị Tổng thống Trần Thủy Biển của Đài Loan xóa bỏ.

Thế nhưng, trong bối cảnh tranh chấp tại Biển Đông lên cao, cái “đường 9 đoạn” người Việt Nam hay gọi là “đường lưỡi bò” tham lam phi lý này lại được ban lãnh đạo ở Bắc Kinh “tiếp quản” và đề cao.

“Đường lưỡi bò” chui ra từ lỗ nẻ nào?

Trả lời trang mạng The Diplomat hôm 6/7/2016 - trước ngày phán quyết của Toà Trọng tài Thường trực (PCA), ông Tiết Lực (Xue Li) của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc giải thích ngọn nguồn vụ việc:

"Ý tưởng ‘đường 9 đoạn’ phân định vùng nước lịch sử là do Đài Loan đề ra và sau được đưa vào trong 'Nam Hải chính sách cương lĩnh năm 1993. Tổng thống Trần Thủy Biển đã bác bỏ chính sách này vào năm 2003 khi ông lên cầm quyền, nhưng Đài Loan chưa bao giờ ra tuyên bố về vùng nước nằm trong ‘đường 9 đoạn...”

Ông Tiết Lực nói tiếp: "Khi đường này được chính quyền Trung Hoa dân quốc của Quốc dân đảng vẽ ra năm 1947, Trung Quốc không có khả năng đo lường các hòn đảo để xác định mọi địa hình tạo đường phân định cho khu vực hành chính xung quanh. Vì thế, họ vẽ ra đường chạy qua điểm giữa các hòn đảo và vùng đất lân bang để chỉ ra rằng các đảo nằm bên trong đường vẽ ra là lãnh thổ Trung Hoa”.

"Đường này nói chung chạy qua điểm trung tuyến giữa các điểm nhô ra nhất của các hòn đảo và địa hình của đất liền xung quanh. Không hề có các vị trí địa lý cụ thể được nêu ra, và những bản đồ mỗi thời in một kiểu lại có chút ít khác biệt về... đường chín đoạn này”.

Trung Quốc dựa vào “đường 9 đoạn” để nhận vơ chủ quyền Biển Đông

Sau này, Trung Quốc đại lục lại đưa “đường 9 đoạn” vào Luật lãnh hải năm 1992 và ra công bố ngoại giao khẳng định "chủ quyền không tranh cãi" về các đảo ở Biển Đông và mọi vùng nước xung quanh.

Nhưng theo học giả Tiết Lực, "đường 9 đoạn nên được coi như là ranh giới chủ quyền của các hòn đảo" mà thôi.
Ông Tiết Lực, hiện giữ chức chủ nhiệm Ban nghiên cứu chiến lược quốc tế, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc, không phải là người đầu tiên và duy nhất trong giới chuyên gia tiếng Trung lên tiếng về tính thiếu chính xác của cái gọi là “đường 9 đoạn”.

Một học giả khác là giáo sư Uông Tranh từ Đại học Seton Hall (Mỹ) gần đây cũng có bài nói về tính mơ hồ của cái gọi là “đường 9 đoạn”.

Cũng viết trên trang mạng The Diplomat, giáo sư Uông Tranh cho biết ông chưa tìm thấy bất cứ sách nào xuất bản ở Trung Quốc "phân tích cụ thể, đầy đủ và khách quan về cả sự kiện và lịch sử Nam Hải (Biển Đông) cũng như quá trình hình thành bản đồ ‘đường 9 đoạn’ và ý nghĩa của nó".

Ấy thế mà Trung Quốc lại dựa vào cái “đường 9 đoạn” vừa mơ hồ vừa phi lý nói trên để ngang nhiên nhận vơ chủ quyền đến 80% diện tích Biển Đông.

Người Trung Quốc cố tình nhận vơ chủ quyền ở Biển Đông, nhưng lại bị thế giới phản đối bác bỏ. Hôm 12/7, Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) tại La Haye (Hà Lan) đã ra phán quyết bác bỏ cái gọi là “đường 9 đoạn” đồng thời bác luôn cả cái gọi là “chủ quyền lịch sử” mơ hồ thiếu căn cứ lịch sử ở Biển Đông, theo đơn Philippines kiện Trung Quốc về cái gọi là “đường 9 đoạn”. Tòa PCA phán quyết rằng không có bằng chứng lịch sử nào cho thấy Trung Quốc kiểm soát độc quyền các vùng biển và nguồn tài nguyên ở Biển Đông.