Hồi xưa trong cánh rừng bên
Họa mi làm tổ ở trên cây đào
Hàng ngày chim hót ngọt ngào
Véo von ca tụng trăng sao đất trời
Gốc cây phía dưới thảnh thơi
Có chàng rắn nọ nằm chơi, lành hiền
Nghe chim hót, rắn mê liền
Đôi bên kết bạn ngày thêm mặn nồng.
Hồi xưa loài vật nói chung
Trời sinh một mắt để dùng mà thôi.
Một hôm bướm ghé qua chơi
Báo tin đám cưới sẽ mời chim đi,
Mong rằng tiếng hót họa mi
Giúp cho đôi cánh bướm kia nhịp nhàng
Múa may uyển chuyển dịu dàng
Thêm phần khởi sắc cho bàn tiệc hoa.
*
Chim mừng, nhưng lại lo xa
Sợ rằng tiệc cưới người ta chê mình
Lông không đẹp, dáng chẳng xinh
So cùng anh bướm đa tình lẳng lơ.
Thở dài than ngắn hàng giờ
Chim bay tìm rắn, trông chờ ý hay.
Rắn khuyên: "Yên chí! Đi ngay!
Giọng anh quyến rũ đắm say tuyệt vời
Bà con mê mẩn mất rồi
Không còn để ý đến người anh đâu!"
Cúi đầu ngẫm nghĩ hồi lâu
Mơ màng chim nói: "Tôi cầu có thêm
Một con mắt đẹp dịu hiền
Thành hai con mắt thêm duyên mặn mà
Bà con chú ý thêm ra,
Anh cho mượn mắt thật là quý thay
Mượn đi ăn cưới một ngày
Anh nằm quanh gốc cây này nghỉ ngơi
Tiệc xong trả lại anh rồi
Mình thân nhau quá! Giúp tôi! Bạn hiền!"
Thoạt tiên rắn chẳng chịu liền
Họa mi nài nỉ, van xin đủ điều
Rắn ta cảm động xuôi chiều
Hứa cho mượn mắt vì xiêu lòng rồi!
Đến ngày tiệc cưới đẹp trời
Mượn thêm một mắt, nhìn đời đẹp thêm
Chim vui, chải chuốt làm duyên
Điểm trang óng mượt xong liền bay đi.
Rắn nằm ẩn gốc cây kia
Mắt mù tăm tối nên chi rụt rè.
Tiệc tùng đám cưới thỏa thê
Khách vui cùng bướm, không hề hỏi chim
Đến khi chim được mời lên
Trổ tài ca hát êm đềm du dương
Mọi người thán phục giọng vàng
Cùng nhau xúm lại rộn ràng ngợi khen,
Khen thêm lông đẹp như tiên
Khen đôi mắt lạ, dịu hiền như nhung.
Lời qua tiếng lại tưng bừng
Chim nghe ca tụng vui mừng, ba hoa:
"Trời sinh tôi khác người ta
Mắt nguyên một cặp thật là mộng mơ,
Giọng thời quyến rũ vang đưa
Giúp cho thiên hạ được nhờ biết bao
Rắn mù kia dưới gốc đào
Chán đời. Muốn chết. Nghe vào mê ngay
Tôi an ủi rắn hàng ngày
Giải sầu bằng giọng hót hay giúp người
Lại bay đi khắp mọi nơi
Kiếm về lương thực giúp hoài cho ăn!"
Chim nói khoác, khách phục lăn
Khen lòng hào phóng, khen tâm nhân từ.
Tiệc tàn. Theo cánh gió đưa
Chim ôm danh vọng say sưa bay về,
Rắn nằm cuộn dưới trăng thề
Mù lòa, sợ hãi, yên bề ngủ đây
Chim không đánh thức rắn ngay
Nghĩ mai trả lại mắt này được thôi!
Chim bay lên tổ nằm chơi
Suy tư trằn trọc rối bời tâm can:
"Ta giờ danh vọng vẻ vang
Có đôi mắt đẹp, giọng vàng, từ tâm
Mọi người thán phục vô ngần
Ngày mai trả mắt lỡ làng tiếng tăm,
Rắn kia dưới gốc cây nằm
Chỉ bò quanh quẩn có cần mắt đâu!"
Thế là tội lỗi hố sâu
Kéo chim phản bạn lao đầu xuống đây,
Họa mi dời tổ đi ngay
Đêm khuya lén lút khẽ bay xa rừng.
Rắn mù tội nghiệp vô cùng
Bò quanh dò dẫm truy lùng họa mi
Nghe chim hót, vội bò đi
Muốn đòi cho được mắt về mới thôi
Tiếc thay thấy rắn tới nơi
Chim kia bay trốn mất rồi còn chi.
*
Một đêm chim ngủ say mê
Giật mình tỉnh giấc thấy kề cạnh bên
Lắc lư đầu rắn như điên
Chim ta sợ hãi la lên kinh hoàng
Bay đi trốn vội trốn vàng,
Kể từ đêm đó hoang mang trong lòng
Chẳng còn say ngủ giấc nồng
Chẳng còn yên tĩnh tâm hồn như xưa.
Những mùa lạnh lẽo gió mưa
Rắn thường sợ lạnh chẳng ưa ra ngoài
Chim yên, ngủ một giấc dài,
Nhưng mùa Xuân đến đất trời ấm êm
Chim đành bay hót liên miên
Xua cơn buồn ngủ, suốt đêm canh chừng.
Đêm Xuân rừng núi chập chùng
Họa mi tấu khúc vang lừng vui tươi
Tiếng chim bay bổng tuyệt vời
Như mang hạnh phúc cho người trần gian,
Buồn thay hạnh phúc chóng tàn
Mong manh sương khói vì mang nỗi niềm
Thoáng vương hối hận, ưu phiền:
"Lòng tham nổi dậy, tâm hiền mất đi!".
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(Thi hóa Truyện Cổ Phật Giáo)
________________________________________________
Hình ảnh thêm về MÓN NỢ TRUYỀN KIẾP
