Nhật Quang công chúa đẹp xinh
Dung nhan diễm lệ, thông minh hơn người
Lại thêm đức hạnh tuyệt vời
Hiếu cùng cha mẹ, thương nơi dân hiền,
Giúp người nghèo khó tật nguyền
Toàn dân cảm phục, khắp miền mến yêu.
Trong vườn thượng uyển một chiều
Vua cùng hoàng hậu dấu yêu dùng trà
Nhật Quang hầu đứng bên cha
Vua hoan hỉ nói: "Con ta hơn người
Sống vui, hạnh phúc lâu dài
Chính nhờ cha mẹ. Nào ai sánh bằng!"
Nhật Quang bèn nói dịu dàng:
"Công ơn cha mẹ sánh ngang biển trời
Ghi lòng tạc dạ mãi thôi
Nhưng con thiết nghĩ cuộc đời con đây
Một phần cha mẹ dựng gây
Một phần nhờ kiếp trước dầy công tu!".
Lời nàng chẳng đẹp lòng vua
Khiến ngài tự ái như vừa tổn thương
Vua suy nghĩ suốt đêm trường
Trong lòng bực bội, vấn vương muộn sầu
Sáng ra đòi một quan hầu
Sai đi khắp chốn tìm mau ra người
Đói nghèo, khổ cực, tả tơi
Lang thang xó chợ, tuổi thời thanh niên
Dẫn về trình diện trước thềm
Vua đem công chúa gả liền ngay cho
Mỉa mai vua nói: "Chớ lo
Theo con kiếp trước con tu đã nhiều
Kiếp này đâu có sợ nghèo
Để ta xem thử mọi điều đúng không
Lấy người cơ cực làm chồng
Xem con có thoát khỏi vòng khổ đau?".
Triều đình, hoàng hậu lo âu
Chỉ riêng công chúa trước sau mỉm cười
Tỏ ra bình tĩnh khác người
Giã từ nhung gấm, vào nơi bần cùng
Theo chồng rời khỏi hoàng cung
Toàn dân nghe chuyện xót thương ngậm ngùi.
*
Bụi đời tơi tả dập vùi
Nhật Quang lê bước buồn vui trên đường
Hỏi thăm gia cảnh của chàng:
"Sao trông diện mạo thuộc hàng thư sinh
Mà nay nghèo khổ cùng đinh?"
Buồn rầu chàng mới tâm tình xót xa:
"Trước kia sống với mẹ cha
Gia đình giàu có, cửa nhà thênh thang
Chơi phóng túng, sống hoang đàng.
Chỉ chuyên cờ bạc, chẳng màng bút nghiên
Đến khi cha mẹ quy tiên
Cửa nhà bán hết! Bạc tiền trôi đi!
Trắng tay chẳng có nghề chi
Đành đi hành khất kéo lê thân tàn
Còn đâu gia sản giầu sang
Chỉ còn một mảnh vườn hoang cỗi cằn
Giờ đây hối đã muộn mằn!".
Nghe xong công chúa khẽ an ủi chàng:
"Đôi ta kết nghĩa đá vàng
Từ nay chồng vợ tìm đường làm ăn
Trước tiên kiếm chỗ nương thân
Đành về tạm trú nơi phần vườn hoang"
Vầng dương chói lọi ánh vàng
Theo chân công chúa mở đường tương lai
Vườn hoang, cây rậm, cỏ dài
Vợ chồng ra sức trong ngoài dọn ngay
Xóm làng cảm mến tiếp tay
Dựng chòi tạm trú qua ngày gian lao.
Đất vườn cằn cỗi cố đào
Cuốc sâu xuống đất ai nào có hay
Tìm ra vàng bạc chất đầy
Mấy chum châu báu chôn đây lâu rồi.
Vợ chồng rất đỗi mừng vui
Cùng nhau tạo dựng cơ ngơi chốn này
Ngựa xe, nhà cửa, vườn cây
Khang trang lộng lẫy, phô đầy sắc hoa
Tốt lòng giúp đỡ gần xa
Kẻ nghèo tàn tật, người già neo đơn
Ơn lành chia khắp muôn phương
Từ bi tỏa ngát thơm hương một vùng.
*
Từ khi công chúa rời cung
Nhà vua nghĩ lại vô cùng ăn năn
Chắc con gian khó nhọc nhằn
Cho nên sai phái cận thần dò la
Phải tìm tung tích cho ra
Rồi về báo lại cho nhà vua hay.
Cận thần đi khắp đông tây
Tìm ra công chúa vội quay về triều
Trước sau trình báo mọi điều
Vua nghe lòng vẫn còn nhiều hồ nghi
Dò la vua đích thân đi
Mới hay công chúa trăm bề an vui.
Nhà vua thắc mắc trở lui
Tìm khu tịnh xá, ghé nơi Phật đài
Vua từng nghe tiếng tăm ngài
Tu hành giác ngộ, ít ai sánh cùng
Vua vào đảnh lễ Phật xong
Tỏ bầy thắc mắc nỗi lòng ưu tư:
"Chắc xưa công chúa khéo tu
Kiếp này hưởng phước rất ư nhiệm mầu?"
*
Khoan thai Phật kể chuyện sau:
"Lái buôn có kẻ rất giàu trước kia
Chồng thời keo kiệt, chi ly
Vợ thời thành kính chuyên đi cúng dường
Giúp người nghèo khổ thập phương
Tôn thờ Tam Bảo lòng thường thành tâm,
Anh chồng bực bội vô ngần
Nhiều phen la mắng, bao lần cản ngăn,
Vợ bèn từ tốn khuyên răn
Mong chồng nguồn đạo ăn năn tìm về
Mau mau rời khỏi bến mê
Máu tham dẹp bỏ còn chi quý bằng,
Khuyên chồng ròng rã tháng năm
Mãi rồi chồng mới hồi tâm nghe lời.
Lái buôn keo kiệt một thời
Là chàng hành khất nổi trôi kiếp này,
Còn người vợ kiếp trước đây
Kiếp này sung sướng hưởng đầy hồng ân
Chính là công chúa Nhật Quang
Xinh tươi nhan sắc, đoan trang tính tình
Lại thêm tột bực thông minh
Đó là tiền kiếp ngọn ngành trước sau!".
*
Nhà vua suy ngẫm hồi lâu
Lòng riêng chợt ngộ Đạo mầu sáng soi
Cúi đầu đảnh lễ cáo lui
Về triều ra lệnh cho người vội đi
Đón mời công chúa trở về
Cùng chồng trọn nghĩa phu thê mặn nồng.
Ở đời nhân tốt gieo trồng
Quả lành, phước báu ta cùng hưởng thôi
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(Thi hóa Truyện Cổ Phật Giáo)
____________________________________
Hình ảnh thêm về CÔNG CHÚA NHẬT QUANG
