Tôi đọc bài thơ "Chiều Cuối Năm" của nhà thơ, nhà giáo Đồng Duy Toại cũng khá lâu rồi, cách đây chắc cũng vài năm.
CHIỀU CUỐI NĂM
Chiều ba mươi tết về quê
Mẹ còn tất tả nón mê ra đồng
Ruộng còn một thửa chưa xong
Mạ non mẹ cấy lưng còng chiều đông
Bao nhiêu công việc nhà nông
Chìm trong giá buốt, còn trông tới mùa
Một đời vất vả nắng mưa
Một đời cơm áo sớm trưa... một đời
Con đi xa đã lâu rồi
Dù thương không nói nổi lời tri ân
Đàn cò mỏi cánh phân vân
Xà xuống bờ ruộng cho gần mẹ ta
Cấy xong trời đã xế tà
Bước chân xiêu vẹo về nhà cúng cơm
Hương, hoa, cơm mới ngát thơm
Dâng lên tiên tổ ghi ơn đức dày
Hôm nay con trở về đây
Mẹ không còn nữa hao gầy nén nhang
Khói bay bảng lảng mơ màng
Rước mẹ về đón xuân sang, lệ nhoà ...
* ĐỒNG DUY TOẠI
Ngày đó định viết đôi lời giới thiệu về bài thơ nhưng rồi lấn cấn việc nọ việc kia nên tôi chưa làm được.
Chiều nay, 04/12/2020, gặp bài thơ "Chiều Ba Mươi Tết" của nhà thơ, nhà báo Nguyễn Hưng Hải trên trang facebook nhà thơ đại tá Quân đội Nguyên Hà, tôi tò mò đọc vì thấy mấy câu ở khổ thơ đầu khá giống với khổ thơ đầu bài thơ "Chiều Cuối Năm" của nhà thơ, nhà giáo Đồng Duy Toại:
CHIỀU BA MƯƠI TẾT
Chiều ba mươi tết ở quê
Mẹ còn chân vấp, nón mê ra đồng
Vội vàng cấy nốt cho xong
Mấy đon mạ mót ở trong sương mù
Cánh đồng chia khoảnh, chia khu
Vẫn liền chân mạ, vẫn như bao đời
Gió ơi đừng thổi rỗng trời
Đồng không ai biết mẹ tôi nhọc nhằn
Ngày cùng tháng tận bao năm
Còn lo manh áo, cái ăn xuân về
Bao người như mẹ ở quê
Chiều ba mươi vẫn nón mê ra đồng
Một đời cấy mãi chưa xong
Mẹ đi lui đến lưng còng còn lui
Nhẹ nhàng đon mạ ấy thôi
Mà bao gồng gánh, khóc cười đăm đăm
Tháng mười vui với tháng năm
Nào ai gặt hái xa xăm có nhìn
Đồng quê bóng mẹ hút chìm
Chiều ba mươi vẫn đi tìm mùa xuân
Cho sang năm hết nợ nần
Mẹ tin rảnh mạ đang cầm trên tay
Là bình minh của một ngày
Là giao thừa của xưa nay giao thừa
* NGUYỄN HƯNG HẢI
Ở khổ đầu của 2 bài thơ này, không những giống ý 100% mà có những câu còn giống nhau gần tuyệt đối. Thời điểm ra đời của 2 bài thơ lại khác nhau nhưng không vì thế mà nói chuyện "đạo" thơ ở đây được vì ý (trong trường hợp này) giống nhau 100% cũng là điều bình thường, và sự giống nhau đến 99% của câu "Chiều ba mươi tết về quê" với "Chiều ba mươi tết ở quê" hoặc “Mẹ còn tất tả nón mê ra đồng” với “Mẹ còn chân vấp, nón mê ra đồng”... cũng không thể lấy làm căn cứ để quy kết ai "đạo" thơ ai, vì nếu gạt những câu đó ra ngoài bài thơ thì chúng chỉ là những câu giao tiếp thông thường, tựa như: "bố tôi", "mẹ tôi", "sáng nay", "chiều mai"....
Tôi lan man đôi chút bởi thi thoảng trên mạng xã hội (facebook chẳng hạn) có chuyện tố nhau "thằng này ", "đứa kia"... "đạo thơ" của xyz...
Trở lại 2 bài thơ "Chiều Cuối Năm" của Đồng Duy Toại và "Chiều Ba Mươi Tết" của Nguyễn Hưng Hải.
Với "Chiều Cuối Năm" của nhà thơ, nhà giáo Đồng Duy Toại thì cảm xúc chân thực và câu chữ giản dị là điểm sáng của bài thơ. Những câu thơ giàu thi ảnh, thi tứ như: "Đàn cò mỏi cánh phân vân / Xà xuống bờ ruộng cho gần mẹ ta" / "Bao nhiêu công việc nhà nông / Chìm trong giá buốt, còn trông tới mùa" hay những câu thơ gợi nhiều cảm xúc được viết bằng tình cảm chân thực của người con hiếu đễ: "Chiều ba mươi tết về quê / Mẹ còn tất tả nón mê ra đồng / Ruộng còn một thửa chưa xong / Mạ non mẹ cấy lưng còng chiều đông"... đã có sức nặng ghim "Chiều Cuối Năm" trong trí nhớ bạn đọc.
Với "Chiều Ba Mươi Tết" của Nguyễn Hưng Hải thì anh cũng dùng thể thơ lục bát để viết về Mẹ và mẹ của anh cũng là người mẹ nông dân của nắng mưa tần tảo.
Những câu thơ thật hay, thể hiện kỹ thuật tay nghề cao và tài sử dụng câu chữ của Nguyễn Hưng Hải trong bài thơ "Chiều Ba Mươi Tết" khá nhiều: - "Gió ơi đừng thổi rỗng trời / Đồng không ai biết mẹ tôi nhọc nhằn" / "Một đời cấy mãi chưa xong / Mẹ đi lui đến lưng còng còn lui / Nhẹ nhàng đon mạ ấy thôi / Mà bao gồng gánh khóc cười đăm đăm" / "Đồng quê bóng mẹ hút chìm /Chiều ba mươi vẫn đi tìm mùa xuân"…
Đọc những câu thơ tinh tế, giàu thi ảnh, thi tứ như thế tôi lại thấy tiếc khi đã vô tình đọc phải những câu "thơ" không biết nên gọi là phá thơ hay giết tiếng Việt, kiểu như anh đảo chữ: "Giữa chang chói Người là dòng nước mát" hoặc những câu anh viết lấy được: “Bác cũng giống Lê nin, Cac Mac / Làm đổi thay thế giới, mỗi con người / Trong đêm đen có được ánh mặt trời / Không có Bác không đường đi, chân lý”....), trong bài thơ: "Khai Sinh Ra Đảng".
*.
Hà Nội, chiều 04 tháng 12-2020
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
Hình ảnh thêm về VÀI CẢM NHẬN VỀ 2 BÀI THƠ VIẾT VỀ CHIỀU 30 TẾT
