Tại sao 95% diện tích nước Úc không có người ở?

Nước Úc có diện tích lớn thứ 6 thế giới (khoảng 7,59 triệu km2) nhưng dân số chỉ hơn 26 triệu người. So sánh với Mỹ có tổng dân số hơn 333 triệu người, hai tiểu bang California (39 triệu người) và Texas (29 triệu người) có dân số lớn hơn toàn bộ nước Úc.

Một so sánh khác, dân số của riêng nước Anh là 56 triệu người, không bao gồm phần còn lại của Vương quốc Anh, nhiều hơn gấp đôi dân số của cả nước Úc.

Kỳ lạ hơn, một số thành phố trên thế giới hiện có dân số đông hơn cả Úc. Các đô thị "khủng" và khu vực lân cận như Thượng Hải (Trung Quốc), Jakarta (Indonesia), Delhi (Ấn Độ), Tokyo (Nhật Bản) đều có dân số đông hơn Úc, theo trang historicplay.com.

Nước Úc thực sự chỉ có 5 thành phố lớn đều nằm ven biển gồm Sydney, Melbourne, Brisbane, Perth và Adelaide, là nơi sinh sống của khoảng 2 trong số 3 người Úc. Do đó, Úc là một trong những quốc gia đô thị hóa nhất trên thế giới, với 90% dân số sống trong các đô thị đông dân cư nhưng chỉ chiếm 0,22% tổng diện tích địa lý của đất nước. Những khu vực màu đỏ trên bản đồ là nơi sinh sống của đa số cư dân nước Úc.

Khoảng 85% tổng số người Úc cư trú trong phạm vi chỉ 50 km tính từ bờ biển, nghĩa là hầu như không ai đi sâu hơn vào vùng nội địa rộng lớn. Sự phân bố dân số bất thường này dẫn đến một số tình huống kỳ lạ hấp dẫn trên khắp lục địa. Ví dụ, hạt East Pilpara ở Tây Úc có diện tích tương đương Nhật Bản nhưng chỉ hơn 10.000 người sinh sống và một nửa trong số họ cư trú ở Newman.

Với hơn 1,3 triệu cư dân, Adelaide là thành phố lớn thứ 5 của Úc. Xung quanh đô thị này là khu vực có diện tích bằng nước Pháp nhưng chỉ là nơi sinh sống của 3.750 cư dân ít ỏi, khiến mật độ dân số tương đương với 178 km2 đất cho mỗi người.

Theo thống kê của chính phủ, mật độ dân số trung bình của Úc là 3,3 người/km2, trong khi Ấn Độ có mật độ dân số trung bình 464 người/km2. Melbourne đạt mật độ dân số cao nhất nước Úc với 22.400 người/km2 trong khi thành phố New York (Mỹ) có mật độ dân số hơn 38.000 người/km2.

Khí hậu khắc nghiệt

Ngày nay, khoảng 40% diện tích của châu lục này đã bị thay đổi nghiêm trọng do sử dụng đất thâm canh và các khu rừng bị chặt phá kể từ khi người châu Âu định cư với một tỷ lệ đáng kể những gì còn lại bị chia cắt, bị cỏ dại xâm nhập.

Anna Creek không phải là một quốc gia hay thậm chí là một tổ chức chính phủ mà là trang trại gia súc thuộc sở hữu tư nhân lớn nhất thế giới, theo Wikipedia. Với diện tích 23.677 km2, trang trại Anna Creek lớn hơn cả Israel nhưng chỉ sử dụng 8 công nhân toàn thời gian. Kết quả là, trong khu vực có diện tích "khủng" này thường chỉ có vài người sinh sống cùng với khoảng 10.000 con bò.

Vậy thì tại sao Úc lại vắng bóng người như vậy, và điều gì ở lục địa này đã cho phép mọi thứ vừa nói ở trên có thể thực hiện được?

Rốt cuộc, mọi người đều biết rằng Úc được bao phủ bởi những sa mạc rộng lớn, lâu đời với vô số động vật và côn trùng siêu nguy hiểm, nên những người thực sự muốn sống ở hầu hết đất nước đều phải tránh xa.

Tuy nhiên lời giải thích đầy đủ về lý do tại sao có rất ít người sống ở Úc nói chung là khá phức tạp. Hầu hết vấn đề xuất phát từ thực tế là Úc bị "lời nguyền" đặc biệt từ góc độ địa chất và địa lý vì nó nằm gần Nam Cực đóng băng quanh năm. Phía tây thì liên tục bị tác động bởi các dòng hải lưu lạnh đến từ đại dương rộng lớn phía nam.

Trên khắp vùng nội địa rộng lớn của Úc trải dài về phía tây, cái gọi là "bóng mưa" được tạo ra bởi dãy núi dài thứ năm của đất nước, chạy dọc phía đông từ bắc xuống nam. Độ cao của dãy núi này ngăn cản nhiều đám mây mang mưa đến từ Thái Bình Dương di chuyển xa hơn vào Úc.

Một phần đáng kể của miền bắc Úc nằm trong vùng nhiệt đới, điều đó có nghĩa là chỉ rất ít ngọn núi cao được tìm thấy ở bất kỳ đâu trên châu lục này thực sự có khả năng đẩy không khí lên trên, nơi có thể làm mát thành mưa. Vì vậy không có gì ngạc nhiên khi nhiều vụ cháy rừng tồi tệ nhất trong lịch sử Úc đã xảy ra.

Nhìn vào bản đồ về lượng mưa trung bình hằng năm ở Úc, có thể thấy phần lớn lượng mưa trên châu lục này rơi vào bờ biển phía đông. Kết quả là điều kiện khí hậu khô hạn dần hình thành sa mạc được tồn tại trên khoảng 35% tổng diện tích của nước Úc.

Darwin, thành phố lớn nhất trên bờ biển phía bắc của Úc, có lượng mưa trung bình hằng năm hơn 1.800 mm, gần gấp ba lần lượng mưa ở London. Tuy nhiên, phần lớn lượng mưa đó chỉ rơi trong 4 tháng mùa mưa từ tháng 12 đến tháng 3 khi có gió mùa.

Phía bắc Úc có lượng mưa thất thường nhất từng được ghi nhận trên trái đất, phần lớn là do các cơn bão nhiệt đới không thể đoán trước được. Năm 1898, một cơn bão đã đổ trận mưa không thể tin được với lượng mưa 740 mm xuống thị trấn nhỏ ở miền bắc Úc này chỉ trong một ngày.

Nhưng vài thập kỷ sau, đến năm 1924, không có bất kỳ cơn lốc xoáy hay cơn bão nào tiến vào sâu bên trong, thị trấn này chỉ nhận được 4 mm mưa, thậm chí còn ít hơn lượng mưa trung bình hằng năm của sa mạc Sahara. Sự khan hiếm nước ngọt ở khu vực này không chỉ do lượng mưa không thể đoán trước mà còn do thiếu những con sông lớn.

Lưu lượng trung bình hằng năm của sông Mississippi ở Mỹ gấp hơn 22 lần lưu lượng hằng năm của hệ thống sông lớn nhất Úc.

Với lượng mưa vốn đã khan hiếm ở phần lớn khu vực do nhiệt độ cao hơn, nước ngày càng trở nên khan hiếm. Một số vùng đôi khi khô hạn hoàn toàn trong nhiều tháng liên tục. Việc duy trì dân số lớn ở Úc là cực kỳ khó khăn do thiếu đất tốt để canh tác cũng như thiếu nước.

Hạn chế nhập cư

Vào đầu những năm 1990, Úc có tỷ lệ di cư hơn 35.000 người mỗi năm. Trung bình trong thế kỷ 20 là 52.000 người/năm.

Không giống như Mỹ, Úc không muốn trở thành một quốc gia có công xưởng sản xuất khổng lồ và hứng chịu làn sóng nhập cư. Vì vậy, khi Úc đã trở thành một quốc gia phát triển, chính phủ Úc rất khó khăn trong việc nhập cư.

Suốt thế kỷ 20, Úc thực thi nghiêm ngặt chính sách của người Úc da trắng cho đến những năm 1970, gây khó khăn cho người nhập cư từ bất kỳ quốc gia không phải người da trắng nhập cư. Úc dần dần thay đổi, người nhập cư được cấp thị thực dựa trên công việc họ đang xin. Về cơ bản, một người không có tay nghề không thể nhập cư trừ khi họ kết hôn với một công dân Úc.

Trong khi các quốc gia đang phát triển đối mặt với nạn bùng nổ dân số, và nhiều quốc gia phát triển hiện đang tăng trưởng nhanh chóng lượng người nhập cư ồ ạt, thì Úc đang hạn chế điều đó xảy ra.

Thu Phương