Trong Phật giáo, hoa Sen là biểu tượng của sự tinh khiết, thức tỉnh và trung thành, vì loài hoa này mọc lên từ bùn lầy hôi bẩn nhưng vẫn giữ được bản thân trong sạch, thanh cao. Bên cạnh đó, hoa còn biểu trưng cho giá trị đạo đức, sự thánh thiện và thuần khiết.

Sự hình thành của hoa Sen diễn ra theo quy luật nhân quả luân hồi: từ nụ – hoa – hạt. Hoa nở tượng trưng cho quá khứ, đài sen tượng trưng cho hiện tại và hạt sen tượng trưng cho tương lai, tất cả đều là sự nối tiếp liên tục với nhau.

Tất cả mọi cây trái đều trổ hoa trước mới cho ra trái. Chỉ riêng hoa sen là Nhân Quả đồng thời. Khi hoa sen nở, hạt sen đã nằm sẵn bên trong. Hoa nở cũng là lúc hạt sen chín. Hoa là nhân, hạt là quả. Chính là trong nhân đã có quả. Trong quả lại có nhân.

Sen tỏa ngát hương thơm giữa bùn lầy nhơ nhớp. Trong cõi đời trầm luân, người tu có thể thoát khỏi mọi dục vọng, buông bỏ mọi phiền não thì sẽ đến bến bờ an lạc. Hoa sen bừng nở, trí huệ viên mãn, hương thơm lan tỏa khắp không gian. Đời người cũng giống như hoa ấy, từ phiền não mà đến thanh tịnh, mọc từ bùn lầy rồi nở hoa trên mặt nước, từ bùn đất mọc ra mà không nhiễm mùi bùn.

Vạn pháp đều không, nhưng nhân quả chẳng thể không. Hoa sen tượng trưng cho sự chuyển hoá phiền não thành bồ đề. Nếu không có bùn lầy hoa sen chẳng thể bén rễ, phiền não chính là bùn trong nước. Chỉ khi từ phiền não mà giác ngộ... Mới có thể nở rộ đoá hoa bồ đề.