Jamal Garhi là một di tích cổ tọa lạc cách thành phố Mardan 13 km, tại tỉnh Khyber Pakhtunkhwa của Pakistan. Nghiên cứu nói rằng đây là một tu viện Phật giáo có niên đại từ thế kỷ thứ 1 đến thứ 5 sau Công nguyên, vào thời Phật giáo phát triển mạnh mẽ tại vùng này của tiểu lục địa Ấn Độ.

Di tích thu hút nhiều nhà nghiên cứu từ các trường đại học quốc gia cũng như du khách từ khắp thế giới. Các dự án khác nhau đang được tiến hành để bảo vệ di tích không bị khai quật do người ta tin rằng trong quá khứ, rất nhiều phần của di tích đã biến mất.

Di tích tu viện Phật giáo Jamal Garhi ở Pakistan

Photo: Naveed Yousafzai

Các phế tích của Jamal Garhi được cho là do nhà kháo cổ học người Anh Sir Alexander Cunningham phát hiện đầu tiên vào năm 1848.

Vào năm 2012, các cuộc khai quật khảo cổ học tại di tích này - do Chính phủ Nhật Bản và UNESCO tài trợ - đã phát hiện những đồng tiền có niên đại từ năm 158 đến 195 sau Công nguyên, được cho là thuộc thời Vua Huvisha. Một tượng Phật, một tấm đất nung khắc chữ Kharoshti và 5 gian phòng từ một ngôi nhà 2 tầng cũng được tìm thấy dọc theo những dấu vết của một hồ nước.

Một số bản khắc chữ tìm thấy tại Jamal Garhi hiện đang được trưng bày tại bảo tàng Peshawar.

(tipitaka.net – October 2, 2014)