1. The Search for the Bull
In the pasture of this world, I endlessly push aside the tall grasses in search of the bull.
Following unnamed rivers, lost upon the interpenetrating paths of distant mountains,
My strength failing and my vitality exhausted, I cannot find the bull.
I only hear the locusts chirring through the forest at night.
Comment: The bull never has been lost. What need is there to search? Only because of separation from my true nature, I fail to find him. In the confusion of the senses I lose even his tracks. Far from home, I see many crossroads, but which way is the right one I know not. Greed and fear, good and bad, entangle me.
1. Tìm Trâu.
Trong cánh đồng cỏ của cõi nhân gian này, ta liên tục vén cỏ cao qua bên để tìm trâu. Theo những dòng sông vô danh, lạc lõng vào những lối mòn giăng mắc trong những rặng núi xa xăm, Sức ta đã suy nhược và sinh lực ta kiệt quệ, ta chưa tìm thấy được trâu. Ta chỉ nghe thấy tiếng ve kêu vang trong rừng lúc đêm hôm.
Lời Bàn: Con trâu chưa bao giờ bị thất lạc cả. Đâu cần phải kiếm tìm làm chi? Chỉ vì ta rời khỏi chân tính của mình, nên ta không tìm thấy nó. Trong sự mê loạn của các giác quan mà ta mất cả những dấu tích của nó. Ở phía xa căn nhà, ta thấy nhiều nẻo đường chằng chịt, nhưng nẻo nào là con đường chính xác thời ta không hay biết. Lòng tham lam và sự hãi sợ, cái tốt và cái xấu, làm ta bối rối.
1. TÌM TRÂU
Trong đồng cỏ cõi nhân gian
Ta liên tục vén cỏ làn qua bên
Quyết tìm Trâu, trí vững bền
Ta theo những nhánh sông hiền vô danh
Lạc vào bao nẻo loanh quanh
Lối mòn giăng mắc núi xanh xa vời
Sức suy nhược, thân rã rời
Bóng Trâu nào thấy tăm hơi trong vùng
Chỉ nghe vọng giữa mông lung
Ve kêu rả rích khắp rừng đêm nay.
2. Discovering the Footprints
Along the riverbank under the trees, I discover footprints! Even under the fragrant grass I see his prints.
Deep in remote mountains they are found.
These traces no more can be hidden than one's nose, looking heavenward.
Comment: Understanding the teaching, I see the footprints of the bull. Then I learn that, just as many utensils are made from one metal, so too are myriad entities made of the fabric of self. Unless I discriminate, how will I perceive the true from the untrue? Not yet having entered the gate, nevertheless I have discerned the path.
2. Khám Phá Ra Vết Chân
Dọc theo bờ sông dưới những tàn cây, ta khám phá ra những dấu chân! Ngay cả dưới đám cỏ thơm hương ta trông thấy những dấu in của nó. Sâu thẳm trong những rặng núi xa vời cũng thấy những vết tích đó. Những dấu vết này không còn có thể bị che khuất được nữa như mũi ngước nhìn lên phía bầu trời.
Lời Bàn: Thông hiểu được lời giáo huấn, ta thấy ra những dấu chân của trâu. Rồi ta hay biết rằng, tương tự như muôn vàn đồ dùng được chế tạo từ một thứ kim loại, thời cũng như vậy mà vô số thực thể đều do ngã cấu tạo ra. Trừ phi ta phân tách sự khác biệt, nếu không thời làm sao ta nhận thức được thật và giả? Khi còn chưa lọt vào được trong cửa, tất nhiên ta phải nhận rõ cho ra con đường.
2. THẤY DẤU
Dọc bờ sông, dưới tàn cây
Ta nhìn ra dấu chân đầy ở quanh
Và ngay dưới đám cỏ mành
Dấu chân cũng hiện rành rành rõ thêm
Thẳm sâu rặng núi trong miền
Vết chân Trâu cũng thấy liền lộ ra
Khó mà che khuất mắt ta
Như là mũi ngước trời xa ngóng nhìn.
3. Perceiving the Bull
I hear the song of the nightingale.
The sun is warm, the wind is mild, willows are green along the shore, Here no bull can hide!
What artist can draw that massive head, those majestic horns?
Comment: When one hears the voice, one can sense its source. As soon as the six senses merge, the gate is entered. Wherever one enters one sees the head of the bull! This unity is like salt in water, like color in dyestuff. The slightest thing is not apart from self.
3. Thấy Trâu
Ta nghe thấy giọng hót của chim họa mi.
Vầng dương ấm áp, gió làn êm dịu,
hàng liễu xanh tươi dọc theo bờ sông,
Tại đây không trâu nào có thể ẩn núp được!
Họa sĩ nào có thể vẽ được cái đầu to lớn đó,
cặp sừng oai nghiêm kia?
Lời Bàn: Khi người ta nghe thấy thanh âm, người ta có thể nhận thức ra được nguồn gốc của nó. Ngay khi sáu căn hợp nhất, là đã nhập vào cửa rồi. Nhập vào trong bất cứ nơi nào người ta cũng nhìn thấy cái đầu của trâu! Sự hội nhập này giống như muối trong nước, như màu sắc trong thuốc nhuộm. Vật mỏng mảnh nhất cũng không tách riêng ra khỏi bản ngã.
3. THẤY TRÂU
Họa mi vẳng tiếng hót lên
Vầng dương ấm áp, gió êm dịu dàng
Liễu xanh bờ suối giăng hàng
Trâu nào có thể ẩn tàng nơi đây!
Nào ai vẽ được khéo tay
Đầu kia to lớn, sừng này oai nghi?
4. Catching the Bull
I seize him with a terrific struggle.
His great will and power are inexhaustible.
He charges to the high plateau far above the cloud-mists,
Or in an impenetrable ravine he stands.
Comment: He dwelt in the forest a long time, but I caught him today! Infatuation for scenery interferes with his direction. Longing for sweeter grass, he wanders away. His mind still is stubborn and unbridled. If I wish him to submit, I must raise my whip.
4. Bắt Được Trâu
Ta tóm bắt được nó sau một cuộc chống chọi khủng khiếp.
Ý chí và sức lực mạnh mẽ của nó thời vô cùng tận.
Nó vùng leo lên cao nguyên mây mù xa khuất,
Hoặc đứng dưới lũng sâu không có đường vào.
Lời Bàn: Nó trú ngụ ở trong rừng một thời gian đã lâu, nhưng ta đã bắt được nó ngày hôm nay! Sự mê đắm phong cảnh đã ảnh hưởng tới phương hướng của nó. Vì khao khát cỏ thơm ngon hơn, nó lang thang đi lạc. Tâm của nó vẫn còn ương ngạnh và không chịu bị kiềm chế. Nếu ta muốn nó phục tùng, ta phải giơ roi của ta lên.
4. BẮT ĐƯỢC TRÂU
Sau hồi chiến đấu gớm ghê
Ta nay tóm bắt Trâu kia được rồi
Trâu mang ý chí tuyệt vời
Lại thêm sức lực Trâu thời vô song
Leo cao Trâu cứ vẫy vùng
Lên cao nguyên khuất mấy từng mây che
Hay là xuống đứng dưới khe
Lũng sâu thăm thẳm có chi đường vào.
5. Taming the Bull
The whip and rope are necessary,
Else he might stray off down some dusty road.
Being well trained, he becomes naturally gentle.
Then, unfettered, he obeys his master.
Comment: When one thought arises, another thought follows. When the first thought springs from enlightenment, all subsequent thoughts are true. Through delusion, one makes everything untrue. Delusion is not caused by objectivity; it is the result of subjectivity. Hold the nose-ring tight and do not allow even a doubt.
5. Chăn Trâu
Roi và dây thời cần thiết,
Nếu không thế thì nó có thể đi lạc xuống
vài con đường bụi bặm nào đó.
Được rèn luyện kỹ càng, thì nó tự nhiên trở nên hiền lành.
Rồi khi, không bị buộc ràng, nó phục tùng chủ của nó.
Lời Bàn: Khi một tư tưởng khởi lên thì tư tưởng khác tiếp theo sau. Khi tư tưởng đầu phát sinh từ giác ngộ, những tư tưởng kế tiếp sau thời chân thật. Do ảo tưởng, người ta khiến cho mọi vật trở nên không thật. Ảo tưởng không do tính khách quan vô tư tạo ra; nó là hệ quả của chủ quan. Hãy nắm lấy cái dây xỏ mũi cho chặt và không nên hồ nghi chút gì.
5. CHĂN TRÂU
Roi và dây cần thiết sao
Kẻo thân Trâu lại vẫn lao tơi bời
Xuống nơi bụi bặm mù trời
Lạc đường, lạc nẻo vào nơi nào rồi.
Được rèn luyện kỹ bởi người
Tự nhiên Trâu sẽ tới thời hiền lương
Rồi khi không bị buộc ràng
Trâu tùng phục chủ dễ dàng êm xuôi.
6. Riding the Bull Home
Mounting the bull, slowly I return homeward.
The voice of my flute intones through the evening.
Measuring with hand-beats the pulsating harmony, I direct the endless rhythm.
Whoever hears this melody will join me.
Comment: This struggle is over; gain and loss are assimilated. I sing the song of the village woodsman, and play the tunes of the children. Astride the bull, I observe the clouds above. Onward I go, no matter who may wish to call me back.
6. Cưỡi Trâu Về Nhà
Leo lên cưỡi trâu, ta chậm rãi quay trở về hướng nhà.
Tiếng sáo của ta ngân nga trong buổi chiều.
Tay gõ hợp âm nhịp nhàng, ta hòa điệu liên tục.
Người nào nghe được giai điệu du dương này sẽ cùng ta tấu khúc.
Lời bàn: Cuộc chống chọi này đã xong; được và mất đều tương tự như nhau. Ta hát bài ca của người tiều phu trong làng và thổi điệu nhạc của trẻ thơ. Cưỡi trâu, ta ngắm mây trên cao. Ta đi tới phía trước, mặc cho có ai muốn gọi ta trở lui.
6. CƯỠI TRÂU VỀ NHÀ
Leo lên Trâu cưỡi thảnh thơi
Ta quay chậm rãi về nơi hướng nhà
Sáo ta chiều vọng ngân nga
Tay ta gõ nhịp luôn hòa điệu ru
Ai nghe nhạc khúc thiên thu
Xin cùng ta tấu lên cho nhịp nhàng.
7. The Bull Transcended
Astride the bull, I reach home.
I am serene. The bull too can rest.
The dawn has come. In blissful repose,
Within my thatched dwelling I have abandoned the whip and rope.
Comment: All is one law, not two. We only make the bull a temporary subject. It is as the relation of rabbit and trap, of fish and net. It is as gold and dross, or the moon emerging from a cloud. One path of clear light travels on throughout endless time.
7. Quên Trâu
Cưỡi trâu, ta về tới nhà.
Ta bình thản. Trâu cũng vậy có thể nghỉ ngơi.
Bình minh vừa tới. Nghỉ ngơi sung sướng,
Ở trong căn nhà tranh của ta, ta đã cất bỏ roi và dây.
Lời bàn: Tất cả chỉ có một pháp, không có hai. Chúng ta chỉ mang trâu ra để làm một đề tài tạm. Nó cũng như là sự tương quan giữa thỏ và bẫy, giữa cá với lưới. Nó cũng như giữa vàng và cặn, hay mặt trăng nhô ra khỏi một đám mây. Một luồng ánh sáng trong trẻo di động suốt qua thời gian bất tận.
7. QUÊN TRÂU
Cưỡi Trâu thong thả trên đường
Về nhà bình thản không vương bận lòng
Và Trâu cũng nghỉ ung dung.
Bình minh vừa tới rạng hồng nơi nơi
Trong nhà tranh nghỉ thảnh thơi
Roi, dây đem cất, ta thời cần đâu.
8. Both Bull and Self Transcended
Whip, rope, person, and bull -- all merge in No-Thing.
This heaven is so vast no message can stain it.
How may a snowflake exist in a raging fire?
Here are the footprints of the patriarchs.
Comment: Mediocrity is gone. Mind is clear of limitation. I seek no state of enlightenment. Neither do I remain where no enlightenment exists. Since I linger in neither condition, eyes cannot see me. If hundreds of birds strew my path with flowers, such praise would be meaningless.
8. Cả Trâu Và Người Đều Quên
Roi, dây, người, và trâu - tất cả tan vào Không.
Cõi trời này thì mênh mông đến nỗi
không tín hiệu gì có thể lưu lại dấu tích.
Làm sao mà một bông tuyết tồn tại được
trong ngọn lửa hồng mãnh liệt?
Đây là những vết chân của các vị Tổ.
Lời bàn: Chuyện tầm thường đã qua đi. Tâm quét sạch chướng ngại. Ta không kiếm tìm trạng thái giác ngộ. Ta cũng không lưu lại nơi không có sự giác ngộ. Vì ta không nấn ná vương vào trạng thái nào cả, mắt không thể nhìn thấy được ta. Dù cho muôn chim có rải nhiều hoa trên nẻo đường ta đi, sự tán dương như thế cũng chẳng có nghĩa lý gì.
8. CẢ TRÂU VÀ NGƯỜI ĐỀU QUÊN
Roi, dây, người với lại Trâu
Cùng nhau tất cả tan vào Hư Không
Cõi trời thời quá mênh mông,
Không còn dấu tích lưu trong chốn này.
Một bông tuyết mỏng manh thay
Làm sao tồn tại khi bay vật vờ
Gặp lửa hồng toả nhiệt ra.
Vết chân chư Tổ chính là đây thôi.
9. Reaching the Source
Too many steps have been taken returning to the root and the source.
Better to have been blind and deaf from the beginning!
Dwelling in one's true abode, unconcerned with that without --
The river flows tranquilly on and the flowers are red.
Comment: From the beginning, truth is clear. Poised in silence, I observe the forms of integration and disintegration. One who is not attached to "form" need not be "reformed." The water is emerald, the mountain is indigo, and I see that which is creating and that which is destroying.
9. Về nguồn
Phải trải qua biết bao nhiêu giai đoạn mới quay về được với cội và nguồn.
Chẳng thà nên bị mù và điếc ngay từ đầu lại hơn!
An trú trong căn nhà thực sự của mình, chẳng hề quan tâm đến cảnh ngoài –
Dòng sông lặng êm trôi xuôi và muôn hoa thắm đỏ.
Lời Bàn: Ngay từ lúc khởi đầu, chân lý đã tỏ rạng. An định trong tĩnh lặng ta quán sát đến những hình tướng của hợp và tan. Ai mà không chấp vào hình tướng thời chẳng cần bận tâm đến sắc không. Nước thời xanh tươi, núi thời sẫm màu, và ta thấy cái đang được tạo thành và cái đang bị hủy diệt.
9. VỀ NGUỒN
Phải qua nhiều đoạn đường đời
Mới quay về được tới nơi cội nguồn.
Từ đầu mù, điếc đi luôn
Thế mà nghĩ lại thấy còn hay hơn!
Và ta trú ngụ trong am
Nhà mình thực sự bình an lâu rồi
Quan tâm chi đến cảnh ngoài -
Sông trôi êm lặng, hoa thời đỏ tươi.
10. In the World
Barefooted and naked of breast, I mingle with the people of the world.
My clothes are ragged and dust-laden, and I am ever blissful.
I use no magic to extend my life;
Now, before me, the dead trees become alive.
Comment: Inside my gate, a thousand sages do not know me. The beauty of my garden is invisible. Why should one search for the footprints of the patriarchs? I go to the market place with my wine bottle and return home with my staff. I visit the wineshop and the market, and everyone I look upon becomes enlightened.
10. Trong Cõi Nhân Gian
Đi chân không và để ngực trần, ta hoà nhập với con người chốn dương gian.
Quần áo ta rách rưới và lấm bụi, và ta hạnh phúc tột đỉnh.
Ta chẳng dùng đến pháp thuật để kéo dài thêm cuộc sống của ta;
Giờ đây, ở phía trước ta, muôn cây khô héo trở nên tươi sống lại.
Lời bàn: Phía trong cánh cổng của ta, cả ngàn bậc thánh không biết đến ta. Vẻ đẹp khu vườn của ta thời vô hình. Tại sao người ta lại cần phải tìm kiếm những dấu chân của các vị Tổ. Ta đi vào khu phố chợ với bầu rượu của ta và quay trở về nhà với cây gậy. Ta ghé thăm quán rượu và nơi chợ búa, và mọi người mà ta nhìn tới đều trở thành giác ngộ.
10. TRONG CÕI NHÂN GIAN
Ngực trần, chân đất thảnh thơi,
Ta hòa nhập với con người dương gian.
Áo quần rách rưới lầm than,
Nhưng ta hạnh phúc vẹn toàn biết bao.
Ta nào cần pháp thuật đâu
Để mong cuộc sống thêm lâu thêm dài;
Trước ta giờ hiển lộ rồi
Muôn cây khô héo tới hồi phục sinh.
*
THƠ CHĂN TRÂU THIỀN TÔNG
1. TÌM TRÂU
Trong đồng cỏ cõi nhân gian
Ta liên tục vén cỏ làn qua bên
Quyết tìm trâu, trí vững bền
Ta theo những nhánh sông hiền vô danh
Lạc vào bao nẻo loanh quanh
Lối mòn giăng mắc núi xanh xa vời
Sức suy nhược, thân rã rời
Bóng trâu nào thấy tăm hơi trong vùng
Chỉ nghe vọng giữa mông lung
Ve kêu rả rích khắp rừng đêm nay.
2. THẤY DẤU
Dọc bờ sông, dưới tàn cây
Ta nhìn ra dấu chân đầy ở quanh
Và ngay dưới đám cỏ mành
Dấu chân cũng hiện rành rành rõ thêm
Thẳm sâu rặng núi trong miền
Vết chân trâu cũng thấy liền lộ ra
Khó mà che khuất mắt ta
Như là mũi ngước trời xa ngóng nhìn.
3. THẤY TRÂU
Họa mi vẳng tiếng hót lên
Vầng dương ấm áp, gió êm dịu dàng
Liễu xanh bờ suối giăng hàng
Trâu nào có thể ẩn tàng nơi đây!
Nào ai vẽ được khéo tay
Đầu kia to lớn, sừng này oai nghi?
4. BẮT ĐƯỢC TRÂU
Sau hồi chiến đấu gớm ghê
Ta nay tóm bắt trâu kia được rồi
Trâu mang ý chí tuyệt vời
Lại thêm sức lực trâu thời vô song
Leo cao trâu cứ vẫy vùng
Cao nguyên xa khuất mấy từng mây che
Hay là đứng dưới lòng khe
Lũng sâu thăm thẳm có chi đường vào.
5. CHĂN TRÂU
Roi và dây cần thiết sao
Kẻo thân trâu lại vẫn lao tơi bời
Xuống nơi bụi bặm mù trời
Lạc đường, lạc nẻo vào nơi nào rồi
Được rèn luyện kỹ bởi người
Tự nhiên trâu sẽ tới thời hiền lương
Rồi khi không bị buộc ràng
Trâu tùng phục chủ dễ dàng êm xuôi.
6. CƯỠI TRÂU VỀ NHÀ
Leo lên trâu cưỡi thảnh thơi
Ta quay chậm rãi về nơi hướng nhà
Sáo ta chiều vọng ngân nga
Tay ta gõ nhịp luôn hòa điệu ru
Ai nghe nhạc khúc thiên thu
Xin cùng ta tấu lên cho nhịp nhàng.
7. QUÊN TRÂU
Cưỡi trâu thong thả trên đường
Về nhà bình thản chẳng vương bận lòng
Và trâu cũng nghỉ ung dung
Bình minh vừa tới rạng hồng nơi nơi
Trong nhà tranh nghỉ thảnh thơi
Roi, dây đem cất, ta thời cần đâu.
8. CẢ TRÂU VÀ NGƯỜI ĐỀU QUÊN
Roi, dây, người với lại trâu
Cùng nhau tất cả tan vào Hư Không
Cõi trời thời quá mênh mông
Không còn dấu tích lưu trong chốn này
Một bông tuyết mỏng manh thay
Làm sao tồn tại khi bay vật vờ
Gặp lửa hồng toả nhiệt ra
Vết chân chư Tổ chính là đây thôi.
9. VỀ NGUỒN
Phải qua nhiều đoạn đường đời
Mới quay về được tới nơi cội nguồn
Từ đầu mù, điếc đi luôn
Thế mà nghĩ lại thấy còn hay hơn
Và ta trú ngụ trong am
Nhà mình thực sự bình an lâu rồi
Quan tâm chi đến cảnh ngoài
Sông trôi êm lặng, hoa thời đỏ tươi.
10. TRONG CÕI NHÂN GIAN
Ngực trần, chân đất thảnh thơi
Ta hoà nhập với con người dương gian
Áo quần rách rưới lầm than
Nhưng ta hạnh phúc vẹn toàn biết bao
Ta nào cần pháp thuật đâu
Để mong cuộc sống thêm lâu thêm dài
Trước ta hiển lộ ra rồi
Muôn cây khô héo tới thời hồi sinh.
TÂM MINH NGÔ TẰNG GIAO
(chuyển dịch thơ)
______________________________________
.jpg)
Bình Luận Bài Viết