Bạn Kim Chi thân mến!

Vấn đề bạn hỏi thuộc văn hóa, tín ngưỡng dân gian, không liên quan đến giáo điển Phật giáo. Tuy nhiên, có khá nhiều tập tục dân gian vẫn được người Phật tử và người có cảm tình với Phật giáo duy trì trong đời sống thường nhật nên quan tâm tìm hiểu về chúng để ứng xử đúng mực cũng là điều cần thiết.

Đúng như mẹ của bạn đã giải thích, thần đất đai viên trạch chính là “những vị thần linh cai quản cuộc đất nơi nhà vườn thôn ấp mình đang ở”. Tùy thuộc vào niềm tin và hiểu biết cá nhân cộng với không gian văn hóa từng địa phương mà thần đất đai viên trạch được xác lập với các định dạng và chức năng khác nhau.

Ngoài ra, những người “tiền chủ” tức chư vị tiền bối hữu công với xứ sở, các chủ sở hữu đất đai trước đây; những vị khuất mày khuất mặt (dân gian gọi là âm linh cô hồn) đang cộng cư xung quanh nhà vườn của mình cũng được xếp vào nhóm các vị thần đất đai viên trạch.

Còn Ông Địa hay Thổ Địa (thờ chung với Thần Tài) chỉ là một gia thần, cai quản trong mỗi gia đình, có công năng phò cho gia chủ làm ăn phát đạt, được mùa, giàu có. Dĩ nhiên, đi tìm nguồn gốc sâu xa cũng như những mối liên hệ của các tín niệm dân gian về Ông Địa, Thổ Địa, Thần Đất, thần đất đai viên trạch lại là vấn đề khác, ở đây chỉ nói đến sự khác biệt cơ bản về thần đất đai viên trạch và thần Thổ Địa trong phạm vi cúng kiếng lễ nghi thường nhật mà thôi.

Như vậy, theo quan niệm dân gian, việc cúng chư vị thần linh đất đai viên trạch ở ngoài trời vào những dịp giỗ chạp, lễ lộc có ý nghĩa quan trọng, việc này hoàn toàn khác với cúng Thổ Địa trong gia đình.

Chúc bạn tinh tấn!

Tổ Tư vấn Báo Giác Ngộ