Di tích Phật viện Đồng Dương (thôn Đồng Dương, xã Bình Định Bắc) được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Di tích cấp quốc gia đặc biệt vào ngày 22-12-2016. Đỉnh cao nghệ thuật điêu khắc của Phật viện là tượng Bồ tát Tara, làm bằng đồng thau được người dân làng Đồng Dương tìm thấy vào năm 1978, hiện bảo vật này đang được lưu giữ tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng.
Theo các nhà khoa học, những cổ vật còn lại của Phật viện Đồng Dương đã phản ánh nghệ thuật độc đáo của điêu khắc Chăm. Dưới góc độ tôn giáo, Phật viện Đồng Dương là một trong những trung tâm Phật giáo đặc sắc bậc nhất không chỉ của Vương quốc Chămpa mà cả khu vực Đông Nam Á đương thời.
Năm 1901, trong đề tài công bố của mình về vấn đề di tích Đồng Dương, nhà nghiên cứu người Pháp L.Finot giới thiệu 229 hiện vật được phát hiện.
Đến năm 1902, nhà nghiên cứu H.Parmentier khai quật trên một quy mô lớn tại Phật viện Đồng Dương. Cuộc khai quật này thu hút các nhà nghiên cứu tìm về, đồng thời đánh giá đây là một trong những di tích quan trọng của khu vực Đông Nam Á.
Theo khảo tả của H.Pramentier, toàn bộ khu đền thờ chính và các tháp nằm lân cận phân bố trên một trục từ tây sang đông, dài khoảng 1.300m. Khu đền thờ chính nằm trong một khu vực hình chữ nhật dài 326m, rộng 155m, xung quanh có tường gạch bao bọc. Từ khu đền chính có một con đường dài khoảng 760m chạy về phía đông đến một thung lũng hình chữ nhật.
Hiện nay, Phật viện đã không còn nguyên vẹn do thiên nhiên, chiến tranh tàn phá nhưng đã để lại những nét đẹp xuyên thời gian về giá trị lịch sử, tôn giáo. Đây là khu kinh đô còn đầy đủ các di tích kiến trúc chức năng trong số các dấu tích kinh đô của vương quốc cổ Chămpa.
Phần bí mật còn lại của vương quốc hơn 1.000 năm tuổi này vẫn còn bị chôn vùi dưới những vùng đồi trung du dọc theo sông Ly Ly ra Cửa Đại - Hội An và dọc theo suối Ngọc Khô ra tận bãi Bàn Than - Núi Thành đang chờ được khám phá, gìn giữ.
Bình luận
Đào thanh Phúc - 19/03/2025
Bài viết rất hay
Phật tử - 23/04/2025
Bài viết rất hay và ý nghĩa
Bình an - 23/04/2025
Mô phật cầu chúc bình an cho tất cả mọi người