Tác động trực tiếp và gián tiếp của dịch ảnh hưởng xấu đến tâm lý con người với nhiều mức độ khác nhau tùy vào độ lớn của sự uy hiếp từ dịch như cấp độ lây truyền, và nền tảng tâm lý cá nhân. Lo sợ lây nhiễm, túng thiếu tài chính, mất việc, không gian sinh hoạt tù túng, các nhu cầu vật chất tinh thần không được đáp ứng tốt.... Tâm lý con người nặng nề, rối nhiễu, căng thẳng do dịch là tất yếu. Xét về ảnh hưởng chung, với những người không may dương tính với Covid- 19 sự tổn thương tâm lý đương nhiên nặng nề bên cạnh bệnh lý nghiêm trọng do virut. Nhu cầu cân bằng tâm lý, trị liệu tâm lý là bức bách, và con số người cần hỗ trợ, điều trị tâm lý rất đông đảo. Do không có chuyên môn, bài viết vụng này không có tham vọng chạm đến việc hỗ trợ hay hỗ trợ tâm lý trong dịch, ý tứ đề cập chút về kinh nghiệm ở nhà Phật đối trị động loạn, khủng hoảng, phiền não, thậm chí là bệnh lý bằng kỹ thuật tịnh tâm di dưỡng tinh thần tuyệt hay.

Kỹ thuật ấy cũng có thể tiếp cận từ góc độ nền, sự chuẩn bị bước vào thiền hoặc theo góc nhìn thuộc về đông y.

Tịnh tâm là điều kiện của tu sĩ phật giáo, của phật tử. Sống, sinh hoạt ở chùa phải tịnh tâm. Tiếp cận kinh điển cũng phải tịnh tâm. Xử thế với phàm trần với tư cách con nhà Phật nhất thiết tâm phải tịnh.

Muốn tịnh tâm phải qua quá trình, công phu tùy căn cơ mà nhanh hay chậm. Câu thúc kiểm soát làm chủ tâm không khác chinh phục chú ngựa bất kham (tâm viên ý mã). Quán tưởng, thúc liễm tâm không bao giờ dễ dàng nhưng đã tu buộc phải làm cho bằng được.

Khi tâm đã định, yên, lặng như mặt nước hết sóng gió, lắng hết tạp chất, bình, con người trãi nghiệm hạnh phúc của tâm yên ả ngơi nghỉ, trong sáng... Đấy là điều kiện bước vào thiền.

Tâm tịnh, sự dưỡng thần đến là tất yếu. Tinh thần được ngơi nghỉ di dưỡng bồi đắp một mặt của sức khoẻ. Tâm không tịnh đương nhiên thần không được dưỡng. Tâm loạn động rối nhiễu thần bị tổn thương, hao hụt. Mối quan hệ này biện chứng, khăng khít. Đời sống tu sĩ phật giáo khổ hạnh, nhu cầu vật chất bị tiết giảm tối đa, song nhờ tịnh tâm nên bậc chân tu thần sắc, trí tuệ, khí lực sung mãn, sáng láng bởi do quan hệ biện chứng tịnh tâm~ dưỡng thần đã nói đến.

Lý luận, nhân sinh quan thế giới quan phật giáo, cộng với công phu tịnh tâm, dưỡng thần sẽ giúp cá nhân vững vàng hơn trong khủng hoảng mang tên Covid- 19. Thấu lẽ vô thường, nhân quả, tin ở nghiệp lực tích lũy, bình tĩnh sống, bình tĩnh tháo gỡ các nghịch duyên. Di dưỡng tinh thần để luôn mạnh mẽ sáng suốt khi sóng gió gian nan kéo dài. Sự mạnh khoẻ về tinh thần, bình tĩnh chẳng những giúp bản thân mà còn làm chỗ dựa tinh thần cho người xung quanh.

Tịnh tâm, dưỡng thần vượt qua nghịch cảnh bạn nhé!

Nguyễn Thành Công