Đại dịch kéo dài, đời sống kinh tế- xã hội thay đổi để đối phó, bảo vệ sự sinh tồn. Trên cơ sở khoa học và kinh nghiệm thực tế phòng chống dịch, các Chính phủ áp dụng biện pháp phòng dịch cho cộng đồng. Ở VN, giãn cách xã hội, cấm tụ tập, sát khuẩn, cách ly, hạn chế và dừng các hoạt động cụ thể. Một diện mạo đời sống chưa từng có xuất hiện song hành cùng các băng kiểm soát, chốt, loa thông báo.... Cho dù thấu hiểu nguyên do, nhưng đông đảo người dân đều cảm thấy bức bối, tù túng với nhiều mức độ khác nhau tương ứng mức độ giãn cách, các biện pháp kiểm soát dịch. Thời gian phong toả TP HCM vừa qua là kinh khủng với đồng bào, quá sức chịu đựng của nền kinh tế.

Lối sống có vai trò rõ rệt trước áp lực Covid. Có lẽ dùng hình tượng ví dụ: cảnh sát giao thông kiểm soát tốc độ chặt chẽ, gây khó cho thói quen phóng nhanh vượt ẩu lạng lách đánh võng của những quái xế, nhưng có vẻ bình thường với người quen chạy đúng luật, cẩn trọng. Qui định cấm tụ tập, các biện pháp hạn chế khác không gây khó nhiều cho những ai có lối sống qui cũ, tiết chế, như tu sĩ phật tử chẳng hạn.

Con nhà Phật được giáo dục chặt chẽ, câu thúc thân khẩu ý trong từng sát na, thấy hạnh phúc trong thiền định, thiền hành, quán tưởng, trong nếp tu, điều kiện giãn cách có vẻ không quá ngặt nghèo. Tu sĩ phật tử có thể điều chỉnh thời khoá, môi trường tu học cho thích hợp yêu cầu giãn cách, tịnh tu tại tư gia, đạo tràng thay đổi sinh hoạt, liên hệ cần thiết qua viễn thông... Kinh tế khó khăn, nhà sư trong những điều kiện cụ thể tăng gia tự túc trang trãi cho đời sống khổ hạnh ít nhu cầu, noi gương bậc xuất gia ngày cũ rau dưa heo hút non cao mà vẫn đắc đạo mầu.

Đời tu đầu trần chân đất xuất thế gian, lìa xa tham ái dục vọng, ví như chiếc xe đạp cũ lộc cộc trên đường mòn, từ lâu vốn không tồn tại lo âu về về bắn tốc độ, quá khổ quá tải, vốn đã sống chậm tự thân từ thời Đạo khởi thủy...

Lối sống người con Phật thuần thành thích nghi tốt trong điều kiện giãn cách phong toả cũng như mọi nghịch cảnh của thế gian.

Đấy là sự thực.

Nguyễn Thành Công