Bổn phận của người tu, của Giáo hội là duy trì Phật pháphướng lên Tam bảo, nêu gương chánh tín, bài trừ mê tín, không đồng bóng, đốt vàng mã, không xóc thẻ xin âm dương… Ngài cho rằng đó là những thứ của đạo khác xen lẫn vào đạo Phật...

Trưởng lão Hòa thượng Thích Đức Nhuận, Đệ nhất Pháp chủ của Giáo hội PGVN. Năm 1987, ở tuổi 90, trong trạng thái tỉnh giác, ngài cũng đã để lại những điều quan trọng trong “Lời dặn”.

Theo đó, ngài đã nhấn mạnh sinh tử đối với người tu là chuyện tự nhiên, bình thường. Ngài nhấn mạnhbổn phận của người tu, của Giáo hội là duy trì Phật pháp hướng lên Tam bảo, nêu gương chánh tín, bài trừ mê tín, không đồng bóng, đốt vàng mã, không xóc thẻ xin âm dương… Ngài cho rằng đó là những thứ của đạo khác xen lẫn vào đạo Phật.

Với cá nhân, ngài lưu ý rằng khi ngài sắp xả báo thân, không nên ép dùng các thứ bổ dưỡng kéo dài sự sống, cũng như dùng các biện pháp chăm sóc y tế đặc biệt gây phiền hà cho các y bác sĩ và mọi người.

Về hậu sự, ngài cũng căn dặn rằng “tang lễ chỉ cần đơn giản tiết kiệm, tuyệt đối không nhận tiền bạc của chư Tăng Ni, các tuần tiết và ngày giỗ hàng năm cũng vậy”. Viếng tang lễ không nên sắm sửa vòng hoa, vì như vậy sẽ lãng phí và làm tổn hại đến môi trường tự nhiên, nhọc người làm vệ sinh thu dọn. Nếu ai có lòng nghĩ đến ngài, theo lời ngài để lại, nên tụng nhiều kinh điển Đại thừa, cầu quốc thái dân an, hồi hướng tiên tổ và tứ ân, lục đạo, quan trọng hơn cả là “tin sâu, hành đúng và nguyện thiết” vào Chánh pháp của Phật. Đó là cách tạo duyên để cùng chí hướng với ngài.

Một bậc cao tăng, một người nổi tiếng có những lời dặn về hậu sự của mình một cách tha thiết, bởi cái chết là một phần tự nhiên của đời sống, đến lúc ra đi thì ra đi. Đó là điều bình thường, nhưng thông thường ít ai chấp nhận, mà luôn mộng huyễn về một sự vĩnh cửu, bền vững dài lâu.

Mọi hành xử đúng trong cuộc đời này đều xuất phát từ nhận thức đúng đắn. Nhận thức đúng đắn luôn ở trong trạng thái tỉnh thức, không bị lệ thuộc vào tập quán, các cực đoan, và ngay cả với những điều được số đông cho rằng là truyền thống cần bảo lưu, gìn giữ và tôn trọng. Khi có được nhận thức như thế, mỗi phút giây sống trên cuộc đời này đều đáng quý, nỗ lực sống có ích, không gây não hại, phiền hà cho người khác. Và lúc các duyên tan rã, từ giã cõi đời cũng an vui, hẹn một đời sống khác tốt đẹp, chắc chắn là thế vì đời sống này đã tạo nên nhiều duyên tốt đẹp!

Đời hay đạo, vấn đề không phải ở hình thức, mà quan trọng hơn là ở nhận thức, lối sống và cách hành xử. Người có bản lĩnh, có đức tin sẽ không bao giờ hoảng sợ, kháng cự, cầu xin ân huệ... khi đối diệnvới cái chết, bởi chết là một phần tự nhiên của đời sống này.